Tàu cao tốc và Ngô Giáo sư.

     Khi cả nước đang say mê và lâng lâng trong thành công của Châu Giáo sư thì có một nhóm tranh thủ đánh quả ...tàu cao tốc.
   Đại biểu Quốc hội cũng ngớ người, các ngành khác cũng ngớ người. Mấy anh bên Bộ xây dựng cũng tranh thủ định đánh quả " Trục Thăng Long", mấy anh bên EVN và chỗ điều tiết điện lực định đánh quả : "thổi giá điện " lên gấp đôi hiện giờ. Mấy anh bên Thủ đô định đánh quả " dự án trồng cây xanh cho người dừng xe tại vạch đèn đỏ", " lắp đèn cho các gốc cây Bờ hồ", " bắn pháo hoa vài nơi" nhân dịp đại lễ...
    Bộ giáo dục nhân dịp Giáo sư Châu nhận huy chương thì đề xuất Chính phủ, thủ tướng duyệt đề án làm cái viện toán mới, trung tâm nghiên cứu toán, xây dựng nhân sự toán, trang thiết bị đào tạo, nghiên cứu...bàn ghế... đủ thứ.
  
 Nhìn sang bên ông anh láng giềng : nhân dịp tướng lĩnh quân đội Việt nam đang thăm thú bên Tàu, ông anh liền cho con tàu ngầm ra thả cái mảnh vải đỏ có mấy ngôi sao vàng ( chắc bằng chì ) xuống đáy biển Đông và về loan tin loạn xị cho cả làng biết.

 Bà xã mình tranh thủ dịp Giáo sư Châu được vinh danh thì cũng tranh thủ ( tự ý ) cầm ngay cái ví của chồng, tước luôn 1 triệu bảo : tôi cũng phải làm cái dự án mua sắm cho bọn trẻ mấy cái đồ dùng học tập...
 Thế giới sao thì gia đình vậy, cứ nhân dịp có sự kiện gì đấy là mình lại thấy bị thiệt. Chẳng hạn nhân dịp thủ đô sắp có đại lễ thế là bà xã bảo : phải mua thêm cái cờ để treo, vôi ve lại cái cổng để treo cờ cho nó hoành tráng, phải chuẩn bị kế hoạch đón đại lễ. Nào là mua máy ảnh để chụp, mua cho bọn trẻ vài bộ quần áo mới để mặc đi đón đại lễ. Thằng nhóc lại cứ đòi mua nguyên cây Siêu nhân để mặc mới ghê chứ, rồi giày dép, túi sách, mũ mãng...tuốt tuồn tuột đều vào cái túi ngân khố của mình chịu cả.
 Bà xã còn cố nhắc với theo khi mình dắt con xe cà tàng ra cổng đi làm : ông phải bố trí bảo dưỡng cho tôi cái xe máy trước đại lễ vài ngày đấy nhớ ! ôi lại trước đại lễ.
 Thế mới biết chỉ riêng nhà mình lo chuẩn bị đón cái đại lễ mà đã tốn kém khổ sở thế nào, huống hồ lãnh đạo Thủ đô lo cả cái đại lễ kia thì khiếp ra sao, bao tiền, bao công sức, bao cuộc họp. Chắc các cán bộ phải gầy đi vài ký ?
  Lại nghĩ : lẽ ra vợ mình phải biết tiết kiệm, lễ lạt là việc của thiên hạ chứ liên quan gì đến mình mà cũng cứ rối lên, tốn tiền lại mệt cả nhà. Mà quan trọng nhất là sau đại lễ thì túi rỗng bố hết cả, ăn cơm lạc rang muối chắc ?
 Các Cụ nói cấm có sai : Chồng như cái giỏ, vợ như cái hom. Thủ đô ta không có hom cũng như nhà có vợ đoảng lại hoang thì có ngày ra đê tất tuồn tuột.

Chí Phèo

Chí Phèo



Hắn vừa đi vừa chửi . Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi . Bắt đầu chửi trời . Có hề gì ? Trời có của riêng nhà nào ? Rồi hắn chửi đời . Thế cũng chẳng sao: đời là tất cả nhưng chẳng là ai . Tức mình hắn chửi ngay tất cả làng Vũ-đại . Nhưng cả làng Vũ-đại ai cũng nhủ, "Chắc nó trừ mình ra!" Không ai lên tiếng cả . Tức thật! Ồ! Thế này thì tức thật! Tức chết đi được mất! Ðã thế, hắn phải chửi cha đứa nào không chửi nhau với hắn. Nhưng cũng không ai ra điều . Mẹ kiếp! Thế thì có phí rượu không? Thế thì có khổ hắn không? Không biết đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn cho hắn khổ đến nông nỗi này ? A ha! Phải đấy, hắn cứ thế mà chửi, hắn cứ chửi đứa chết mẹ nào lại đẻ ra thân hắn, đẻ ra cái thằng Chí Phèo! Hắn nghiến răng vào mà chửi cái đứa đã đẻ ra Chí Phèo . Nhưng mà biết đứa nào đã đẻ ra Chí Phèo ? Có trời mà biết ! Hắn không biết, cả làng Vũ-đại cũng không ai biết...

***

Một anh đi thả ống lươn, một buổi sáng tinh sương đã thấy hắn trần truồng và xám ngắt trong một váy đụp để bên một lò gạch bỏ không, anh ta rước lấy và đem về cho một người đàn bà góa mù . Người đàn bà góa mù này bán hắn cho một bác phó cối không con, và khi bác phó cối này chết thì hắn bơ vơ, hết đi ở cho nhà này lại đi ở cho nhà nọ . Năm hai mươi tuổi, hắn làm canh điền cho ông lý Kiến, bấy giờ cụ bá Kiến, ăn tiên chỉ làng. Hình như có mấy lần bà ba nhà ông lý, còn trẻ lắm mà lại hay ốm lửng, bắt hắn bóp chân, hay xoa bụng, đấm lưng gì đấy . Người ta bảo ông lý ra đình thì hách dịch, cả làng phải sợ, mà về nhà thì lại sợ cái bà ba còn trẻ này . Người bà ấy phốp pháp, má bà ấy hây hây, mà ông lý thì hay đau lưng lắm; những người có bệnh đau lưng hay sợ vợ mà chúa đời là khoẻ ghen. Có người bảo ông lý ghen với anh canh điền khoẻ mạnh mà sợ bà ba không dám nói . Có người thì bảo anh canh điền ấy được bà ba quyền thu quyền bổ trong nhà tin cẩn nên lấy trộm tiền trộm thóc nhiều . Mỗi người nói một cách. Chẳng biết đâu mà lần. Chỉ biết một hôm Chí bị người ta giải huyện rồi biệt tăm đến bảy, tám năm rồi một hôm, hắn lại lù lù ở đâu lần về . Hắn về lớp này trông khác hẳn, mới đầu chẳng ai biết hắn là ai . Trông đặc như thằng sắng cá ! Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất câng câng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết! Hắn mặc quần áo nái đen với áo Tây vàng. Cái ngực phanh, đầy những nét chạm trổ rồng, phượng với một ông thày tướng cầm chuỳ, cả hai cánh tay cũng thế . Trông gớm chết!

Hắn về hôm trước hôm sau đã thấy ngồi ở chợ uống rượu với thịt chó suốt từ trưa cho đến xế chiều . Rồi say khướt, hắn xách một cái vỏ chai đến cổng nhà bá Kiến, gọi tận tên tục ra mà chửi . Cụ bá không có nhà . Thấy điệu bộ hung hăng của hắn, bả cả đùn bà hai, bà hai thúc bà ba, bà ba gọi bà tư, nhưng kết cục chẳng bà nào dám ra nói với hắn một vài lời phải chăng. Mắc phải cái thằng liều lĩnh quá, nó lại say rượu, tay nó lại nhăm nhăm cầm một cái vỏ chai, mà nhà lúc ấy toàn đàn bà cả ... Thôi thì cứ đóng cái cổng cho thật chặt, rồi mặc thây cha nó, nó chửi thì tai liền miệng ấy, chửi rồi lại nghe . Thành thử chỉ có ba con chó dữ với một thằng say rượụ Thật là ầm ỹ ! Hàng xóm phải một bữa điếc tai, nhưng có lẽ trong bụng thì họ hả : xưa nay họ mới chỉ được nghe bà cả, bà hai, bà ba, bà tư nhà cụ bá chửi người ta, bây giờ họ mới được nghe người ta chửi lại cả nhà cụ bá . Mà chửi mới sướng miệng làm sao! Mới ngoa ngắt làm sao! Họ bảo nhau : phen này cha con thằng bá Kiến đố còn dám vác mặt đi đâu nữa! Mồ mả tổ tiên đến lộn lên mất. Cũng có người hiền lành hơn bảo, "Phúc đời nhà nó, chắc ông lý không có nhà ...". Ông lý đây là ông lý Cường, con giai cụ bá nổi tiếng là hách dịch, coi người như rơm rác. Phải ông lý Cường thử có nhà xem nào ! Quả nhiên họ nói có sai đâu ! Ðấy, có tiếng người sang sảng quát , " Mày muốn lôi thôi gì ? Cái thằng không cha không mẹ này ! Mầy muốn lôi thôi gì ?..." Ðã bảo mà! Cái tiếng quát tháo kia là tiếng lý Cường. Lý Cường đã về ! Lý Cường đã về ! Phải biết... A ha! Một cái tát rất kêu . Ôi! Cái gì thế này ? Tiếng đấm, tiếng đá nhau bình bịch. Thôi cứ gọi là tan xương! Bỗng "choang" một cái, thôi phải rồi, hẳn đập cái chai vào cột cổng... Ồ hắn kêu ! Hắn vừa chửi vừa kêu làng như bị người ta cắt họng. Ồ hắn kêu!



- Ôi làng nước ôi! Cứu tôi với ... Ôi làng nước ôi! Bố con thằng Kiến nó đâm chết tôi! Thằng lý Cường nó đâm chết tôi rồi, làng nước ôi!... Và họ thấy Chí Phèo lăn lộn dưới đất, vừa kêu vừa lấy mảnh chai cào vào mặt. Máu ra loe loét trông gớm quá! Mấy con chó xông xáo quanh hắn, sủa rất hăng. Lý Cường hơi tái mặt, đứng nhìn mà cười nhạt, cười khinh bỉ . Hừ! Ngỡ là gì, chẳng hoá ra nằm ăn vạ! Thì ra hắn định đến đây nằm vạ!



Người ta tuôn đến xem. Mấy cái ngõ tối chung quanh đùn ra biết bao nhiêu là người! Thật ồn ào như chợ. Bà cả, bà hai, bà ba, bà tư nhà cụ bá vững dạ vì có anh lý, cũng xưng xỉa ra chửi góp. Thật ra, các bà muốn xem Chí Phèo ra làm sao ? Không khéo nó có ý gieo vạ cho cụ ông phen này ...



Nhưng kia cụ ông đã về . Cụ cất tiếng rất sang hỏi: "Cái gì mà đông như thế này ?" Chỗ này "lạy cụ" chỗ kia "lạy cụ", người ta kính cẩn đứng giãn ra, và Chí Phèo bỗng nằm dài không nhúc nhích rên khe khẽ như gần chết.



Thoáng nhìn qua, đã hiểu cơ sự rồi . Làm lý trưởng rồi chánh tổng, bây giờ lại đến lượt con cụ làm lý trưởng, những việc như thế này cụ không lạ gì . Cụ hãy quát mấy bà vợ đang xưng xỉa chực tâng công với chồng:



- Các bà đi vào nhà: đàn bà chỉ lôi thôi, biết gì ?



Rồi quay lại bọn người làng, cụ dịu giọng hơn một chút:



- Cả các ông các bà nữa, về thôi đi chứ! Có gì mà xúm lại như thế này ?



Không ai nói gì, người ta lảng dần đi . Vì nể cụ bá cũng có, nhưng vì nghĩ đến sự yên ổn của mình cũng có: người nhà quê vốn ghét lôi thôi . Ai dại gì đứng ỳ ra đấy, có làm sao họ triệu mình đi làm chứng. Sau còn trơ lại Chí Phèo và cha con cụ bá . Bây giờ cụ mới lại gần hắn, khẽ lay và gọi:



-- Anh Chí ơi! Sao anh lại làm ra thế ?



Chí Phèo lim dim mắt, rên lên:



- Tao chỉ liều chết với bố con nhà mày đấy thôi . Nhưng tao mà chết thì có thằng sạt nghiệp, mà còn rũ tù chưa biết chừng.



Cụ bá cười nhạt, nhưng tiếng cười giòn giã lắm: người ta bảo cụ hơn người cũng chỉ bởi cái cười .



- Cái anh này nói mới hay! Ai làm gì anh mà anh phải chết? Ðời người chứ có phải con ngoé đâu ? Lại say rồi phải không?



Rồi đổi giọng cụ làm thân mật hỏi:



- Về bao giờ thế ? Sao không vào tôi chơi ? Ði vào nhà uống nước.



Thấy Chí Phèo không nhúc nhích, cụ tiếp luôn:



- Nào đứng lên đi . Cứ vào đây uống nước đã . Có cái gì ta nói chuyện tử tế với nhau . Cần gì phải làm thanh động lên như thế, người ngoài biết, mang tiếng cả .



Rồi vừa xốc Chí Phèo, cụ vừa phàn nàn:



- Khổ quá! Giá có tôi ở nhà thì đâu đến nỗi . Ta nói chuyện với nhau, thế nào cũng xong. Người lớn cả, chỉ một câu chuyện với nhau là đủ . Chỉ tại thằng lý Cường nóng tính không nghĩ trước nghĩ sau . Ai, chứ anh với nó còn có họ kia đấy .



Chí Phèo chả biết họ hàng ra làm sao, nhưng cũng thấy lòng nguôi nguôi . Hắn cố làm ra vẻ nặng nề, ngồi lên. Cụ bá biết rằng mình đã thắng, đưa mắt nháy con một cái, quát :



- Lý Cường đâu ! Tội mày đáng chết. Không bảo người nhà đun nước, mau lên !



Cụ dắt Chí Phèo đứng dậy, giục thêm vài tiếng nữa, và Chí Phèo chịu đi; hắn chỉ cố khập khiễng cái chân như bị què . Là vì lúc ấy trong người hắn rượu đã hơi nhạt rồi, không còn kêu gào chửi bới ; và không còn nghe kêu gào chửi bới, hắn thấy hình như không hăng hái nữa . Sự ngọt ngào làm mềm nhũn, vả lại những người đứng xem về cả rồi, hắn thấy hắn hình như trơ trọi . Cái sợ cố hữu trong lòng thức dậy, cái sợ xa xôi của ngày xưa, hắn thấy quá táo bạo . Không táo bạo mà dám gây sự với cha con bá Kiến, bốn đời làm tổng lý . Và nghĩ thế, hắn thấy hắn cũng oai . Hắn làm cái ông gì ở làng này ? Không vây cánh, không họ hàng thân thích; anh em không có, đến bố mẹ cũng không... Ờ, thế mà dám độc lực chọi nhau với lý trưởng, chánh tổng, bá hộ tiên chỉ làng Vũ-đại, Chánh Hội đồng kỳ hào, huyện hào, Bắc kỳ nhân dân đại biểu, khét tiếng đến cả trong hàng huyện. Thử hỏi đã có mặt nào trong cái làng hơn hai nghìn xuất đinh này làm được thế ? Kể làm rồi có chết cũng là cam tâm. Vậy mà không: cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn, mời hắn vào nhà xơi nước. Thôi cũng hả, đã xử nhũn thì hắn vào . Nhưng bỗng hắn lại hơi ngần ngại: biết đâu cái lão cáo già này nó chả lại lừa hắn vào nhà rồi lôi thôi ? Ồ mà thật, có thể như thế lắm! Này nó hãy lôi ngay mấy cái mâm cái nồi hay đồ vàng, đồ bạc ra khoác vào cổ hắn, rồi cho vợ ra kêu làng lên rồi cột cổ hắn vào, chần cho một trận om xương, rồi vu cho là ăn cướp thì sao ? Cái thằng bá Kiến này, già đời đục khoét, còn đớn cái nước gì mà phải chịu lép như trấu thế? Thôi dại gì mà vào miệng cọp, hắn cứ đứng đây này, cứ lăn ra đây này, lại kêu toáng lên xem nào . Nhưng nghĩ ngợi một tí, hắn lại bảo: kêu lên cũng không nước gì ! Lão bá vừa nói một tiếng, bao nhiêu người đã ai về nhà nấy, hắn có lăn ra kêu nữa, liệu có còn ai ra ? Vả lại bây giờ rượu nhạt rồi, nếu lại phải rạch mặt thêm mấy nhát thì cũng đau . Thôi cứ vào ! Vào thì vào, cần quái gì . Muốn đập đầu thì vào ngay giữa nhà nó mà đập đầu còn hơn ở ngoài . Cùng lắm, nó có giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đi ở tù . Ở tù thì hắn coi là thường. Thôi cứ vào ...



Vào rồi, hắn mới biết những cái hắn sợ là hão cả . Bá Kiến quả có ý muốn dàn xếp cùng hắn thật. Không phải cụ đớn, chính thật cụ khôn róc đời, thứ nhất sợ kẻ anh hùng, thứ hai sợ kẻ cố cùng liều thân. Chí Phèo không là anh hùng, nhưng nó là cái thằng liều lĩnh. Liều lĩnh thì còn ai thèm chấp ! Thế nào là mềm nắn rắn buông? Cái nghề làm việc quan, nếu nhất nhất cái gì cũng đè đầu ấn cổ thì lại bán nhà đi cho sớm. Cụ vào bảo lý Cường như thế đấy . Vũ dũng như hắn mà làm được lý trưởng là nhờ có cụ . Cụ mà chết đi rồi "chúng nó" lại không cho ăn bùn.





Tiếng vậy, làm tổng lý không phải việc dễ . Ở cái làng này, dân quá hai nghìn, xa phủ xa tỉnh, kể ăn thì cũng dễ ăn nhưng không phải hễ làm lý trưởng thì cứ việc ngồi mà khoét. Hồi năm nọ, một thầy địa lý qua đây có bảo đất làng này vào cái thế "quần ngư tranh thực", vì thế mà bọn đàn anh chỉ là một đàn cá tranh mồi . Mồi thì ngon đấy, nhưng mà năm bè bảy mối, bè nào cũng muốn ăn. Ngoài mặt tử tế với nhau, nhưng thật ra trong bụng lúc nào cũng muốn cho nhau lụn bại để cưỡi lên đầu lên cổ . Ngay thằng Chí Phèo này đến đây sinh sự biết đâu lại không có thằng nào ẩy đến? Nếu cụ không chịu nhịn, làm cho to chuyện có khi tốn tiền. Cái nghề quan bám thằng có tóc ai bám thằng trọc đầu ? Bỏ tù nó thì dễ rồi; nhưng bỏ tù nó, cũng có ngày nó được ra, liệu lúc ấy nó có để yên mình không chứ ? Cụ phải cái vụ thằng Năm Thọ, mãi đến bây giờ chưa quên.

Năm Thọ vốn là một thằng đầu bò đầu bướu . Hồi ấy, bá Kiến mới ra làm lý trưởng, nó hình như kình nhau với lão ra mặt; lý Kiến muốn trị nhưng chưa có dịp. Ðược ít lâu, hắn can dự vào một vụ cướp bị bắt giam; lý Kiến ngấm ngầm vận động cho vào tù . Vẫn tưởng một người vai vế như Năm Thọ mà thất cơ lỡ vận đến nỗi tội tù làm gì còn dám vác cái mặt mo về làng? Lý Kiến mừng thầm rằng đã nhổ được cây đinh trước mắt. Nào ngờ một buổi tối lý Kiến đang ngồi một mình soạn giấy má thì Năm Thọ vác dao xộc vào . Nó đứng chặn lấy cửa và bảo: nếu kêu lên một tiếng thì đâm chết liền, thì ra nó vượt ngục và về đây nhờ ông lý một cái thẻ mang tên một người lương thiện và một trăm đồng bạc để trốn đi . Nó bảo: nghe nó thì nó đi biệt, mà không nghe nó thì nó đâm chết, rồi muốn ra sao thì ra; còn muốn sống với vợ con thì nghe nó .



Lẽ tất nhiên là lý Kiến nghe, Năm Thọ đi phen ấy là mất tăm, cũng không bao giờ về nữa thật. Nhưng thói đời, tre già măng mọc, có bao giờ hết những thằng du côn? Năm Thọ vừa đi, lại có binh Chức ở đâu lần về . Mà thằng này lúc nó còn ở nhà, nào nó có ngạo ngược gì cho cam! Người ta đã phải gọi hắn là cục đất. Ai bảo sao thì ư hữ làm vậy, mới quát một tiếng, thì đã đái ra cả quần, thuế bổ một đồng thì đóng quá hai, đến nỗi có con vợ hay hay mắt, bị người ta ghẹo cũng chỉ im im rồi về nhà hành vợ chứ chẳng dám ho hoe gì, thế đấy: cái nghề đời hiền quá cũng hoá ngu, ở đâu chứ ở đất này đã ngu, đã nhịn thì chúng nó ấn cho đến không còn ngóc đầu lên được. Hắn làm thì làm cật lực mà quanh năm nghèo rớt mồng tơi; chỉ vì một miếng cũng không giữ được mà ăn; đứa nào nó vớ nó cũng xoay, mà đứa nào xoay cũng chịu . Sau cùng bực quá, hắn ra đi lính. Lại càng thêm tội ! Không bực còn được vợ, tuy rằng thỉnh thoảng có bị sây sớt ra ngoài, những vẫn còn là vợ mình. Bực thì hoá ra mất vợ . Bởi vì chị vợ ở nhà còn trẻ, mới hai con, cái mắt sắc như dao lại hồng hồng đôi má, bỗng nhiên lại sinh ra vắng chồng, của ngon trờ trờ ngay trước mắt, ai mà chịu được?



Nhà chị binh ở gần đường. Ông phó đi đánh bạc ban đêm về cũng tạt vào; anh trương tuần đi tuần cũng tạt vào; anh hàng xóm cũng mò sang, thậm chí đến cái thằng hương điền, đầu hai thứ tóc, già đời làm đầy tớ cho các ông lý trưởng, cũng mon men vào gạ gẫm. Vợ binh Chức đã nghiễm nhiên thành một con nhà thổ không phải trả tiền để bọn lý dịch lớn nhỏ trong làng chuyên đổi . Chính ngay lý Kiến, tuy hồi ấy đã có đến ba vợ, cũng không nỡ bỏ hoài cái của không dưng được trời cho; và không bỏ hoài, ông còn được lợi . Mỗi lần chị binh đi lĩnh lương hay lĩnh măngda của chồng, phải mượn ông lý đi nhận thực. Không ông lý nào vác của nhà đi ăn mà nhận thực cho người ta, điều ấy đã cố nhiên. Nhưng với lý Kiến thì không những cơm rượu tiền túi, còn phải cho ngồi chung xe và còn ở lại tỉnh nữa . Thế là mấy đồng bạc lương đi đời; mấy đứa con của chị ngày mai chỉ được mấy cái kẹo đạn mút, hay hậu hĩnh ra thì được mấy cặp bánh giầy giò ăn. Thành thử công lao anh binh, rút lại chỉ cho chị binh mỗi tháng mỗi lần hưởng những cuộc vui với ông lý nhà .



Chẳng hiểu anh ta cũng biết thế mà chán cảnh nhà hay sao mà mãn hạn ba năm cũng không thấy về . Rồi ít lâu sau, có trát về làng bắt tróc nã và áp giải tên Trần Văn Chức. Lý Kiến khai tên ấy thuộc hạng dân lưu tán không về làng. Nhưng khai hôm trước thì hôm sau hắn về . Lý Kiến sai đầy tớ đem trát đến nhà đòi hắn. Hắn đến ngay, nhưng lại dẫn theo cả vợ và hai con. Không đợi ông lý nói một câu, hắn rút một con dao chọc tiết lợn ra, nhăm nhăm cầm ở tay mà bảo rằng: "Chẳng nói dấu gì ông, tôi can án giết người . Nếu ông không thương, mà bắt giải thì vợ con tôi chết đói . Thôi thì đằng nào chúng nó cũng chết, tôi đâm chúng nó chết ở đây rồi ông bắt đi ở tù luôn thể". Mắt hắn đỏ ngầu; lưỡi dao hắn hoa lên loang loáng, chỉ trông cũng lạnh gáy . Hắn có thể giết người được lắm, mà không phải chỉ giết có vợ và con thôi, khi hắn đã có gan đâm chết vợ con hắn thì hắn có kiêng gì đến cái cổ của người khác nữa ? Lý Kiến nghĩ ngợi một lúc rồi bảo cứ về rồi ông liệu . Ông liệu nghĩa là ông che đậy cái án của hắn cho không ai biết và mỗi lần có trát về nhắc, ông lại khai rằng: vẫn chưa có tên Chức về . Thế là hắn cứ nghiễm nhiên sống ở ngay chính giữa quê hương hắn. Và bây giờ người ta thấy vợ hắn rất chính chuyên mà lại trung thành, thị chăm chỉ làm để nuôi hắn. Những ông trưởng, ông phó tự nhiên nghĩ bụng rằng: người ta có chồng rồi mà còn chàng màng thì phải tội; ai cũng sinh tử tế cả chỉ trừ anh binh, bởi vì Chức bây giờ lại rất mực là ngang ngược. Hắn ăn vườn đấy, nhưng chẳng chịu nộp thuế cho ai . Thúc hắn thì hắn chửi, cắm vườn hắn thì hắn chém, sinh chuyện với hắn thì chính lý trưởng làng có lỗi bởi vì cố ý ẩn lậu hắn là một tên can phạm. Ấy thế mà hắn cũng chưa vừa lòng đâu . Một hôm, không hiểu nghĩ ngợi thế nào, hắn vác dao đến bảo thẳng vào mặt lý Kiến rằng:



- Hồi tôi còn tại ngũ, tôi gởi về nhà có trăm. Không biết vợ tôi có tiêu pha gì, hay là cho trai mà không còn một đồng nào cả . Tôi hỏi thì nó bảo: ở nhà, đàn bà con gái một mình, không dám giữ tiền, được đồng nào mang gửi ông lý cả . Tôi sợ nó bịa ra nên đã trói sẵn nó ở nhà . Bây giờ tôi đến thưa với ông, tính toán xem được bao nhiêu cho đem về nuôi cháu . Thiếu một đồng thì tôi không để yên cho chúng nó .



Lý Kiến hiểu rằng: "chúng nó" đây có thể gồm cả ông. Ông cười nhạt bảo rằng:



- Thế này này anh binh ạ: chị ấy gửi tôi thì quả là không có ...



Hắn trợn mắt lên quát:



- Thế thì thằng nào ăn đi ?



Lý Kiến vội nói lấp ngay:



- Thế nhưng mà anh có thiếu tiền thì cứ bảo tôi một tiếng. Chị ấy trót tiêu đi rồi thì có giết cũng chẳng ra . Lôi thôi làm gì sinh tội .



Ông mở tráp ra quăng hắn năm đồng bạc. Hắn cầm lấy, "lạy ông" tử tế, rồi xách dao ra về . Từ hôm ấy hắn thành tử tế với lý Kiến, nhận là chỗ đầy tớ chân tay, nhưng lý Kiến thỉnh thoảng vẫn phải cho hắn tiền. Cho mãi đến năm ngoái đây, hắn chết...



***

Thì năm nay lại nảy ra Chí Phèo, một thằng hiền lành như đất - tội nghiệp cho hắn, có lần lý Kiến thấy hắn vừa bóp đùi cho bà ba, vừa run run! Bỗng nhiên vùng dậy, giở toàn những giọng uống máu người không tanh. Thì ra già néo đứt dây . Cụ tiên chỉ làng Vũ-đại nhận ra rằng: đè nén con em đến nỗi nó không chịu được phải bỏ làng đi là dại . Mười thằng đã đi ra thì chín thằng trở về với cái vẻ hung đồ, cái tính ương ngạnh học được từ phương xa . Một người khôn ngoan chỉ bóp đến nửa chừng. Hãy ngấm ngầm đẩy người ta xuống sông, nhưng rồi lại dắt nó lên để nó đền ơn. Hãy đập bàn đập ghế đòi cho được năm đồng, nhưng được rồi thì lại vất trả lại năm hào "vì thương anh túng quá" ! Và cũng phải tùy mặt nữa: những thằng có máu mặt, vợ đẹp, con đàn, chính là những thằng sợ quan và dễ bóp; trái lại, những thằng tứ cố vô thân, giết chúng nó thì dễ, nhưng được chỉ còn có xương; mà gây với chúng là mở một dịp tốt để cho các phe nghịch xoay lại mình. Làng nào cũng có nhiều cánh, mỗi cánh kết bè đảng chung quanh một người: cánh cụ bá Kiến, cánh ông đội Tảo, cánh ông Tư Ðạm, cánh ông Bát Tùng... Bằng ấy cánh du lại với nhau để bóc lột con em, nhưng ngấm ngầm chia rẽ, nhè từng chỗ hở để mà trị nhau . Cụ lại nhận ra rằng: ở cái đất nhà quê, bọn dân hiền lành chỉ è cổ làm nuôi bọn lý hào, nhưng chính bọn lý hào, nhiều khi lại phải ngậm miệng cung cấp cho những thằng cùng hơn cả dân cùng liều lĩnh, lúc nào cũng có thể cầm dao đâm người hay đâm mình.

Nhưng cụ không phải là một người ưa than thở . Than thở chẳng ích gì cho ai, cái bọn dân đinh suốt đời bị đè nén kia sỡ dĩ bị đè nén suốt đời chỉ vì khi bị đè nén chúng chỉ biết than thở chứ không biết làm gì khác. Cụ bá Kiến không cần than thở : trị không lợi thì cụ dùng. Cụ nghĩ bụng cũng phải có những thằng đầu bò chứ ? Không có những thằng đầu bò thì lấy ai mà trị những thằng đầu bò ? Thế lực của cụ sở dĩ lấn át được các vây cánh khác, một phần lớn cũng bởi cụ biết mềm biết cứng, biết thu phục những thằng bạt mạng không sợ chết và không sợ đi tù . Những thằng ấy chính là những thằng được việc. Khi cần đến, chỉ cho nó dăm hào uống rượu, là có thể sai nó đến tác hại bất cứ anh nào không nghe mình. Gặp người bướng bỉnh, đanh thép thì nó lừa đốt nhà hay cho mấy lát dao; gặp người non mặt, thì nó quăng chai rượu lậu, hay gây sự rồi lăn ra kêu làng. Có chúng nó sinh chuyện thì mới có dịp mà ăn, nếu không thì giữa đám dân hiền lành và yên phận này, khéo lắm chỉ bóp nặn được vào vụ thuế . Thuế một năm có một lần nếu chỉ trông vào đấy thì bán cha đi cũng không đủ để bù vào chỗ ba, bốn nghìn bạc chạy chọt để tranh triện đồng.



Vì thế, đêm hôm ấy, ở nhà bá Kiến ra về, Chí Phèo vô cùng hả hê ! Bá Kiến đã không vu vạ gì cho hắn, lại còn giết gà mua rượu cho hắn uống, xong lại đãi thêm đồng bạc để về uống thuốc. Ðồng bạc, làm gì đến thế ? Hắn loạng choạng vừa đi vừa cười; hắn chẳng cần đến ba xu . Lúc ngồi tù, hắn có học mót được mấy bài thuốc giấu: chỉ vài nắm lá, là mặt hắn lại đâu vào đấy ngay . Còn đồng bạc lại để đi uống rượu ...



***

Hắn uống được có vừa ba hôm, hôm thứ tư thì hắn trợn mắt lên, bảo con mẹ hàng rượu rằng:

- Hôm nay ông không có tiền; nhà mày bán chịu cho ông một chai . Tối ông mang tiền đến trả .



Mụ hàng rượu hơi ngần ngừ . Thế là hắn rút bao diêm đánh cái xòe, châm lên mái lều của mụ . Mụ hoảng hốt kêu la om xòm vội dập tắt được ngọn lửa vừa mới cháy . Rồi khóc khóc mếu mếu, mụ đưa chai rượu . Hắn hầm hầm, chĩa vào mặt mụ bảo rằng:



- Cái giống nhà mày không ưa nhẹ! Ông mua chứ ông có xin nhà mày đâu! Mày tưởng ông quỵt hở ? Mày thử hỏi cả làng xem ông có quỵt của đứa nào bao giờ không? Ông không thiếu tiền! Ông còn gửi đằng cụ bá, chiều này ông đi lấy về ông trả .



Mụ vừa kéo vạt áo lên quệt nước mũi, vừa bảo:



- Chúng cháu không dám chắc lép, nhưng quả là ít vốn.



Hắn quát lên:



- Ít vốn chỉ tối nay ông trả . Nhà mày đã chết ngay bây giờ hay sao ?



Rồi hắn xách chai ra về . Hắn về cái miếu con ở bờ sông, vì vốn từ trước đến nay không có nhà . Lúc đi đường hắn đã vặn được ở nhà nào đó bốn quả chuối xanh, và bốc của một cô hàng xén một rúm con muối trắng. Bây giờ hắn uống rượu với chuối xanh chấm muối trắng và thấy rằng cũng ngon. Hắn uống rượu với cái gì cũng ngon.



Uống xong hắn chùi miệng, rồi ngật ngà ngật ngưỡng đến nhà bá Kiến. Gặp ai hắn cũng bảo: hắn đến nhà bá Kiến đòi nợ đây! Mới trông thấy hắn vào đến sân, bá Kiến đã biết hắn đến sinh sự rồi . Cái mắt thì ngầu lên, hai chân thì đi lảo đảo, cái môi bầm lại mà run bần bật. Cũng may, hắn không cầm vỏ chai, bá Kiến cũng dõng dạc hỏi:



- Anh Chí đi đâu đấy ?



Hắn chào to:



- Lạy cụ ạ . Bẩm cụ ... Con đến cửa cụ để kêu cụ một việc ạ ! Giọng hắn lè nhè và tiếng đã gần như méo mó . Nhưng bộ điệu thì lại như hiền lành; hắn vừa gãi đầu gãi tai, vừa lải nhải:



- Bẩm cụ từ ngày cụ bắt đi ở tù, con lại sinh ra thích đi ở tù, bẩm có thế, con có nói gian thì trời tru đất diệt, bẩm quả đi ở tù sướng quá! Ði ở tù còn cơm để mà ăn, bây giờ về làng về nước, một thước cắm dùi không có, chả làm gì nên ăn. Bẩm cụ, con lại đến kêu cụ, cụ lại cho con đi ở tù ...



Cụ bá quát, bắt đầu bao giờ cụ cũng quát để thử dây thần kinh của người .



- Anh này lại say khướt rồi .



Hắn xông lại gần, đảo ngược mắt giơ tay lên nửa chừng:



- Bẩm không ạ, bẩm thật là không say . Con đến xin cụ cho con đi ở tù mà nếu không được thì ... thì ... thưa cụ ...



Hắn móc đủ mọi túi, để tìm một cái gì, hắn giơ ra: đó là một con dao nhỏ, nhưng rất sắc. Hắn nghiến răng nói tiếp:



- Vâng, bẩm cụ không được thì con phải đâm chết dăm ba thằng, rồi cụ bắt con giải huyện.



Rồi hắn cúi xuống, tần mần gọt cạnh cái bàn lim. Cụ bá cười khanh khách - cụ vẫn tự phụ hơn đời cái cười Tào Tháo ấy - cụ đứng lên vỗ vai hắn mà bảo rằng:



- Anh bứa lắm. Nhưng này, anh Chí ạ, anh muốn đâm người cũng không khó gì . Ðội Tảo nó còn nợ tôi năm mươi đồng đấy, anh chịu khó đến đòi cho tôi, đòi được tự nhiên có vườn.



Ðội Tảo là một tay vai vế trong làng. Vây cánh ông ta mạnh, vẫn kình nhau với cánh nhà cụ bá mà cụ bá thường phải chịu bởi hắn là cựu binh, lương hưu trí nhiều, quen thuộc nhiều, lại ăn nói giỏi . Hắn vay cụ bá năm mươi đồng đã từ lâu, bây giờ đột nhiên trở mặt vỗ tuột, lấy cớ rằng số tiền ấy tính vào món tiền chè lý Cường ra làm lý trưởng, chưa tạ hắn. Cụ bá tức như chọc họng, nhưng chưa biết làm thế nào, bởi vì thằng binh Chức, đầy tớ chân tay của cụ, khả dĩ đương đầu với hắn được, chết năm ngoái rồi . Bây giờ cụ mới lại gặp được Chí Phèo, có thể thay cho binh Chức. Cụ thử nói khích xem sao . Nếu nó trị được đội Tảo thì tốt lắm. Nếu nó bị đội Tảo trị thì cụ cũng chẳng thiệt gì, đằng nào cũng có lợi cho cụ cả .



Chí Phèo nhận ngay ! Hắn tức khắc đến nhà đội Tảo, và cất tiếng chửi ngay từ đầu ngõ . Giá gặp phải hôm khác, thì có án mạng rồi : đội Tảo cũng có thể đâm chém được, chưa bao giờ chịu hàng trước cuộc giao tranh. Nhưng phúc đời cho hắn, hay là cho Chí Phèo, hôm ấy hắn ốm liệt giường, không sao nhắc mình dậy được, có lẽ hắn cũng không biết Chí Phèo chửi hắn. Vợ hắn, thấy Chí Phèo thở ra mùi rượu, và biết rõ đầu đuôi món nợ, lấy năm mươi đồng giấu chồng đưa cho người nhà đi theo Chí Phèo . Ðàn bà vốn chuộng hoà bình ; họ muốn yên chuyện thì thôi, gai ngạnh làm gì cho sinh sự . Vả lại, bà đội cũng nghĩ rằng chồng mình đang ốm ... chồng mình có nợ người ta hẳn hoi ... Và năm chục đồng bạc đối với nhà mình là mấy, lôi thôi lại chả tốn đến ba lần năm chục đồng!



Vì thế, Chí Phèo mới được vênh vênh ra về: hắn thấy hắn oai thêm bậc nữa . Hắn tự đắc: "anh hùng làng này cóc có thằng nào bằng ta !" Cụ bá thấy mình thắng bên địch mà không cần đến hội đồng làm biên bản xem chừng thích chí . Cụ đưa luôn cho anh đầy tớ chân tay mới luôn năm đồng.



- Cả năm chục đồng này phần anh, nhưng nếu anh lấy cả thì chỉ ba hôm là tan hết. Vậy anh cầm lấy chỗ này uống rượu còn để tôi bán cho anh mảnh vườn; không có vườn đất thì làm ăn gì ?



Chí Phèo "vâng dạ" ra về . Mấy hôm sau, cụ bá bảo lý Cường cho hắn năm sào vườn ở bãi sông cắm thuế của một người làng hôm nọ . Chí Phèo bỗng thành ra có nhà . Hồi ấy hắn mới đâu hăm bảy hay hăm tám tuổi ...



***



Bây giờ thì hắn đã thành người không tuổi rồi . Ba mươi tám hay ba mươi chín? Bốn mươi hay là ngoài bốn mươi ? Cái mặt hắn không trẻ cũng không già: nó không còn phải là mặt người: nó là mặt của một con vật lạ, nhìn mặt những con vật có bao giờ biết tuổi ? Cái mặt hắn vàng vàng mà lại muốn xạm màu gio; nó vằn dọc vằn ngang, không thứ tự, biết bao nhiêu là vết sẹo . Vết những mảnh chai của bao nhiêu lần ăn vạ kêu làng, bao nhiêu lần, hắn nhớ làm sao nổi ? Bao nhiêu việc ức hiếp, phá phách, đâm chém, mưu hại người ta giao cho hắn làm! Những việc ấy chính là cuộc đời của hắn; cuộc đời mà hắn cũng chả biết đã dài bao nhiêu năm rồi . Bởi vì ngay đến cái thẻ có biên tuổi hắn cũng không có, trong sổ làng người ta vẫn khai hắn vào hạng dân lưu tán, lâu năm không về làng. Hắn nhớ mang máng rằng có lần hắn hai mươi tuổi, rồi hắn đi ở tù, rồi hình như hắn hăm nhăm không biết có đúng không? Bởi từ đấy thì đối với hắn không còn ngày tháng nữa . Bởi vì từ đấy hắn bao giờ cũng say . Nhưng cơn say của hắn tràn cơn này qua cơn khác, thành một cơn dài, mênh mông, hắn ăn trong lúc say, thức dậy vẫn còn say, đập đầu rạch mặt chửi bới, dọa nạt trong lúc say, uống rượu trong lúc say, để rồi say nữa, say vô tận. Chưa bao giờ hắn tỉnh và có lẽ hắn chưa bao giờ tỉnh táo, để nhớ rằng có hắn ở đời . Có lẽ hắn cũng không biết rằng hắn là con quỷ dữ của làng Vũ-đại, để tác quái cho bao nhiêu dân làng. Hắn biết đâu hắn đã phá bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao nhiêu cảnh yên vui, đạp đổ bao nhiêu hạnh phúc, làm chảy máu và nước mắt của bao nhiêu người lương thiện. Hắn biết đâu vì hắn làm tất cả những việc ấy trong khi người hắn say; hắn say thì hắn làm bất cứ cái gì người ta sai hắn làm. Tất cả dân làng đều sợ hắn và tránh mặt hắn mỗi lần hắn qua .

Vì thế cho nên hắn chửi hay là chẳng vì cái gì hắn cũng chửi, cứ rượu xong là hắn chửi . Hắn chửi như những người say rượu hát. Giá hắn biết hát thì có lẽ hắn không cần chửi . Khổ cho hắn và cho người hắn lại không biết hát. Thì hắn chửi, cũng như chiều nay hắn chửi ...



Hắn chửi trời và đời . Hắn chửi cả làng Vũ-đại . Hắn chửi tất cả những đứa nào không chửi nhau với hắn. Nhưng cũng mặc, ai mà hoài hơi, tức mình hắn chửi đứa nào đẻ ra chính hắn, lại càng không ai cần! Và hắn lấy thế làm ức lắm; bởi vì người ta không thể chửi nhau một mình; chửi nhau một mình thì còn văn vẻ gì! Thế là chắc chắn dã có một cớ để tức tối, một cớ rất chính đáng để hắn có thể hùng hổ đi báo thù . Phải, hắn phải báo thù, báo thù vào bất cứ ai . Hắn phải vào nhà nào mới được, bất cứ nhà nào . Hắn sẽ rẽ vào bất cứ ngõ nào hắn gặp để đập phá đốt nhà hay lăn ra kêu làng nước. Phải đấy, hắn sẽ rẽ vào bất cứ ngõ nào hắn gặp... Á, đây kia rồi, mau mau ...



Nhưng mà mặt trăng lên, mặt trăng rằm vành vành. Và ánh trăng chảy trên đường trắng tinh. Ồ, cái gì đây, đen và méo mó trên đường trăng nhễ nhại ? Nó xệch xạc về bên trái, thu gọn vào rồi lại dài loang ra, xé rách ra vài chỗ . Nó cứ quần quật dưới chân Chí Phèo . Chí Phèo đứng lại và nhìn nó và hắn bỗng nghiêng ngả cười . Hắn cười ngặt nghẽo, cười rũ rượi . Giá hắn cứ chửi lại còn dễ nghe! Cái vật xệch xạc trên đường là bóng hắn. Thế là hắn cười, và hắn quên báo thù: hắn đi qua ngõ đầu tiên rồi . Bây giờ thì đến ngõ nhà tự Lãng, một anh thầy cúng có một bộ râu lờ phờ . Chí phèo bỗng nảy ra một ý: tạt vào đây và đập cái bàn chầu văn của lão tự nửa mùa này ra . Bởi vì lão tự này vừa làm thầy cúng lại vừa làm nghề hoạn lợn. Cái đàn của lão lừng phừng, nghe còn chối tai hơn là lợn kêu . Nhưng lúc vào thì lão tự lại đang uống rượu; lão uống rượu ngay ở sân, vừa uống vừa vuốt râu, vừa rung rung cái đầu . Chí Phèo đứng lại nhìn, thấy lão cũng hay hay . Rồi đột nhiên hắn khát, trời ơi sao mà khát! Khát đến như cháy họng... Không do dự, hắn lại bên lão tự, nhắc lấy chai rượu ngửa cổ dốc vào mồm tu . Lão tự duỗi cái cổ gà vặt lông ra, trố mắt lên, nhưng không nói gì . Lưỡi lão ríu lại rồi, còn nói làm sao được? Lão đã uống hết hai phần chai . Còn một phần thì Chí Phèo tu nốt. Hắn tu có một hơi, rồi khà một cái, chép cái miệng như còn thèm. Rồi hắn nắm lấy mấy cái râu lờ phờ của lão tự, nâng soi lên trăng mà cười . Lão tự cũng cười . Hai thằng say rượu ngả vào nhau mà cười, như một đôi tri kỷ cuồng. Rồi tự Lãng vào nhà xách hai chai rượu nữa; lão còn đúng hai chai nữa, lão mời Chí Phèo uống nữa, uống thật say, không cần gì . Cứ việc uống, đừng có lo ngại gì đấy! Vợ lão chết đến bảy tám năm nay rồi, con gái lão chửa hoang bỏ lão đi, lão chỉ có một mình, không còn vợ con nào mè nheo cả, lão muốn uống đến bao giờ thì uống. Cứ uống! Cứ uống, cứ uống đi ông bạn lạc đường ở cung trăng xuống ạ! Uống thật tợn, uống đến đái ra rượu thì mới thích. Nhịn uống để làm gì ? Có giàu có sang, có làm nên ông cả bà lớn nữa, chết cũng không ai gọi là "cụ lớn mả" ! Lão sống có đến hơn năm mươi rồi mà chưa thấy một cụ lớn mả nào sống sót! Chỉ có cái mả, cái mả đất. Ai chết cũng thành cái mả, say sưa chết cũng thành cái mả, lo gì ? Cứ say !



Chưa bao giờ Chí Phèo được thỏa thuê đến thế! Hắn lấy làm lạ sao mãi đến hôm nay mới ngồi uống rượu với thằng cha tự này . Chúng uống với nhau rất là nhiều . Và rất là nhiều . Người ta tưởng như cả làng Vũ-đại phải nhịn uống để đủ rượu cho chúng uống.



Ðến lúc hết cả hai chai thì tự Lãng đã bò ra sân. Lão bò như cua và hỏi Chí Phèo rằng: người ta đứng lên bằng cái gì ? Chí Phèo vần ngửa lão ra, vuốt cái râu lờ phờ của lão mấy cái, rồi để mặc lão thế, hắn lảo đảo ra về . Hắn vừa đi vừa phanh ngực ra mà gãi . Hắn gãi ngực rồi gãi cổ, gãi mang tai và gãi lên cả đầu . Có lúc hắn phải đứng lại giữa đường mà gãi, ghệch chân lên mà gãi, hắn bứt rứt quá, ngứa ngáy quá, và chợt nghĩ đến cái bờ sông gần nhà . Bởi vì cái vườn của hắn ở gần một con sông con, nước lặng và trong, khắp bãi trồng toàn dâu, gió đưa đẩy những thân mềm oặt ẹo, cuộn theo nhau thành làn. Duy có vườn nhà hắn trồng toàn chuối, ở một góc vườn có túp lều con. Những đêm trăng như đêm nay, cái vườn phẳng ngổn ngang những bóng chuối đen đen như những cái áo nhuộm vắt tung trên bãi . Và những tàu chuối nằm ngửa, ưỡn cong cong lên hứng lấy trăng xanh rời rợi như là ướt nước, thỉnh thoảng bị gió lay lại giẫy lên đành đạch như là hứng tình.



Chí Phèo vừa tò mò nhìn những tàu chuối vừa đi xuống vườn. Nhưng hắn không vào cái túp lều úp xúp mà ra thẳng bờ sông. Hắn định sẽ nhảy xuống tắm cho khỏi ngứa rồi lăn ngay ra vườn mà ngủ . Tội gì chui vào lều, bức đến không còn mà thở được. Một thằng như hắn, đập đầu không chết, huống hồ là gió sương... Ðến bờ sông hắn dừng lại, vì hình như có người . Có người thật, và hắn ngây ra nhìn.



Hắn nhìn giữa hai lọ nước và tựa lưng vào gốc chuối, một người đàn bà ngồi tênh hênh. Chính là người đàn bà, hắn biết vậy là nhờ mái tóc dài buông xõa xuống vai trần và ngực... Hai tay trần của mụ buông xuôi, cái mồm mụ há hốc lên trăng mà ngủ hay là chết. Ðôi chân thì duỗi thẳng ra trước mặt, cái váy đen xộc xệch... Bên kia, có lẽ vì mụ giẫy cái yếm xẹo xọ để trật ra cái sườn nây nây . Tất cả những cái ấy phơi ra trăng, rười rượi những trăng làm trắng những cái đó có lẽ ban ngày không trắng; trăng làm đẹp lên. Chí Phèo tự nhiên thấy ứ đầy miệng bao nhiêu là nước dãi, mà cổ thì lại khô, hắn nuốt ừng ực, hắn thấy cái gì rộn rạo ran khắp người . Bỗng nhiên hắn run run. Ồ tại sao lại như thế được? Ðáng nhẽ chính người đàn bà khốn nạn kia phải run mới phải, cái người đàn bà dại dột đã nằm ềnh ệch mà ngủ ngay gần nhà hắn này .



Nhưng người đàn bà ấy là thị Nở, một người ngẩn ngơ như những người đần trong cổ tích và xấu ma chê quỷ hờn. Cái mặt của thị thực là một sự mỉa mai của hóa công: nó ngắn đến nỗi người ta có thể tưởng bề ngang lớn hơn bề dài, thế mà hai má nó lại hóp vào mới thật là tai hại, nếu má nó phinh phính thì mặt thị lại còn được hao hao như mặt lợn, là thứ mặt vốn nhiều hơn người ta tưởng, trên cổ người . Cái mũi thì vừa ngắn, vừa to, vừa đỏ, vừa sần sùi như vỏ cam sành, bành bạnh muốn chen lẫn nhau với những cái môi cũng cố to cho không thua cái mũi: có lẽ vì cố quá cho nên chúng nứt nở như rạn ra . Ðã thế thị lại ăn trầu thuốc, hai môi dày được bồi cho dày thêm một lần, cũng may quết trầu sánh lại, che được cái màu thịt trâu xám ngoách. Ðã thế những cái răng rất to lại chìa ra: ý hẳn chúng nghĩ sự cân đối chữa được một vài phần cho sự xấu . Ðã thế thị lại dở hơi, đó là một ân huệ đặc biệt của Thượng đế chí công: nếu sáng suốt thì người đàn bà ấy sẽ khổ sở ngay từ khi mua cái gương thứ nhứt. Và thị lại nghèo, nếu trái lại, ít nhất đã có một đàn ông khổ sở . Và thị lại là dòng giống của một nhà có mả hủi : cái này khiến không một chàng trai nào phải phân vân. Người ta tránh thị như tránh con vật nào rất tởm. Ngoài ba mươi tuổi, thị vẫn chưa có chồng. Ở cái làng Vũ-đại này người ta kết bạn từ khi lên tám, và có khi có con từ lúc mười lăm; không ai đợi đến năm hai mươi đẻ đứa con thứ nhất. Cứ nhìn tình hình ấy thì ta nói quách: thị Nở không có chồng. Mà thị cũng không còn ai thân thích, trừ một người cô đã có thể gọi được là già, và đã không chồng như thị . Số trời định thế, để không ai phải trơ trọi trên đời này . Người cô làm thuê cho người đàn bà buôn chuối và trầu không xếp tàu đi Hải Phòng, có khi đi tận Hòn Gai, Cẩm Phả . Còn thị sống bằng những nghề lặt vặt ở làng. Hai cô cháu ở trong một cái nhà tre cách vườn của Chí Phèo bởi một con đê; hắn ở ngoài bãi, hai người ở trong xóm. Có lẽ chính vì thế mà thị Nở không sợ cái thằng mà cả làng sợ hắn. Gần gũi lâu cũng sinh quen, mà quen thì ít khi còn sợ . Những người trông coi vườn bách thú thường bảo rằng hổ báo hiền y như mèo . Vả lại có lý nào để thị sợ hắn đâu ? Người ta không ai sợ kẻ khác phạm đến cái xấu, cái nghèo, cái ngẩn ngơ của mình, mà thị lại chỉ có ba cái ấy ... Một phần nữa cũng bởi Chí Phèo ít khi ở nhà, mà hắn ở nhà lại hiền lành, ai có thể ác trong khi ngủ ? Hắn chỉ về nhà để ngủ .



Ngày nào thị Nở cũng phải qua vườn nhà hắn hai ba lần, là vì qua vườn nhà hắn có một lối đi nhỏ ra sông; trước kia, cả xóm vẫn dùng cái ngõ ấy để ra sông tắm, giặt hay kín nước. Nhưng từ khi hắn đến người ta thôi dần, tìm một lối khác đi xa hơn. Trừ thị Nở, thì đã bảo thị là người dở hơi, thị không thích làm như kẻ khác. Quá tin ở người, quá tin ở mình liều lĩnh, bướng bỉnh hay có lẽ chỉ không chịu rời thói quen. Nhưng hãy biết thị cứ đi ngõ ấy và vẫn chẳng làm sao cả . Thế rồi quen đi . Có lần trong lúc Chí Phèo ngủ, thị lại vào cả nhà hắn để rọi nhờ lửa nữa, có lần thị xin của hắn một ít rượu về để bóp chân; hắn mải ngủ càu nhàu bảo thị rằng: ở xó nhà ấy, muốn rót bao nhiêu thì rót, để yên cho hắn ngủ . Và lắm lúc thị ngạc nhiên: sao người ta ghê hắn thế ?



Chiều hôm ấy thị Nở cũng ra sông kín nước như mọi chiều . Nhưng chiều hôm ấy, trăng lại sáng hơn mọi chiều, trăng tỏa trên sông và sông gợn biết bao nhiêu gợn vàng. Những vàng ấy rung rinh mới trông thì đẹp, nhưng trông lâu mỏi mắt. Gió lại mát như quạt hầu, thị Nở thấy muốn ngáp mà mí mắt thì nặng dần, toan díp lại . Thị vốn có một cái tật không sao chữa được, có lúc đột nhiên muốn ngủ, bất cứ ở đâu hay đang làm gì . Bà cô thị bảo thị là một người vô tâm. Ngáp một cái, thị nghĩ bụng: hãy khoan kín nước, hãy để lọ xuống ngồi nghỉ đây . Bởi vì thị đã luật quật đập đất từ trưa tới giờ . Mà mấy khi được một nơi mát thế, mát rợn da rợn thịt, sung sướng quá! Mát y như quạt hầu . Thị cởi áo ra ngồi tựa vào gốc chuối, dáng ngồi không kín đáo, nhưng không bao giờ thị biết thế nào là lả lơi . Con người vô tâm, không hay nghĩ xa xôi mà . Vả lại ở đây chẳng có ai . Chí Phèo đã về đâu, mà hắn có về thì cũng say khướt đã ngủ từ nửa đường và tới nhà tức khắc chúi đầu vào ngủ nốt. Hắn ra làm gì đây, cho có ra nữa thì đã sao ? Thị không thể sợ hắn có thể phạm đến thị bởi lẽ rất giản dị là thị chưa thấy ai phạm đến thị bao giờ . Thật ra thì thị cũng chẳng nghĩ ngợi nhiều đến thế . Trong óc thị đã có một bóng đen lan rồi . Thị không ngồi thì không chịu được.



Ngồi một lúc thị thấy rằng: nếu cứ ngồi mãi thì ngủ mất. Nhưng thị đã ngủ đến hai phần rồi . Và thị nghĩ : thì ngủ, ngủ thì đã làm sao! Về nhà thì cũng chỉ ngủ, ngủ ngay đây cũng vậy . Bà cô đi theo hàng ít ra cũng dăm hôm mới về . Thị cứ ngồi đây cho mát. Và thị ngủ . Thị ngủ ngon lành và say sưa .



Chí Phèo vẫn say say nhìn và run run. Bỗng nhiên hắn rón rén lại gần thị Nở: lần đầu tiên hắn rón rén, từ khi về làng. Thoạt tiên, hắn hãy xách cái lọ để xa xa, rồi hắn lẳng lặng ngồi xuống bên sườn thị



Và thị Nở giật mình. Thị Nở mới kịp giật mình thì thằng đàn ông đã bám bíu lấy thị ... Thị vùng vẫy đẩy ra, thị mở mắt, thị tỉnh hẳn, thị nhận ra Chí Phèo . Thị vừa thở, vừa vật nhau với hắn vừa hổn hển: "Ô hay ... Buông ra ... Tôi kêu ... Tôi kêu làng... Buông ra . Tôi kêu làng lên bây giờ!" Thằng đàn ông lại phì cười . Sao thị lại kêu làng nhỉ ? Hắn vẫn tưởng chỉ có hắn mới kêu làng thôi, người ta lại kêu tranh của hắn, bỗng nhiên hắn la lên, kêu làng. Hắn kêu như một kẻ bị đâm vừa kêu vừa dằn người đàn bà xuống. Thị Nở trố hai mắt ngây ra nhìn. Thị Nở kinh ngạc: sao hắn lại kêu làng nhỉ ? Mà hắn vẫn chưa chịu thôi kêu làng. Cũng may người quanh đây không có ai lạ gì tiếng hắn, mà khi hắn kêu làng thì không ai cần động dạng, họ lạu bạu chửi rồi lại ngủ, hắn kêu làng cũng như người khác buồn, hát ngao . Ðáp lại hắn chỉ có lũ chó cắn xao lên trong xóm.



Thị Nở bỗng nhiên bật cười . Thị Nở vừa rủa vừa đập tay lên lưng hắn. Nhưng cái đó là cái đập yêu, bởi vì đập xong, cái tay ấy lại giúi lưng hắn xuống.... Và chúng cười với nhau ...



Bây giờ thì chúng ngủ bên nhau ... đứa bé bú no thì ngủ . Người ta ngủ say sau khi làm việc yêu . Chúng ngủ như chưa bao giờ được ngủ ... Trăng vẫn thức vẫn trong trẻo ... Trăng rắc bụi trên sông, và sông gợi biết bao nhiêu vàng. Nhưng gần đến sáng, bỗng nhiên Chí Phèo chống một tay xuống đất, ngồi lên một nửa . Hắn thấy nôn nao, chân tay bủn rủn, như đến ba ngày nhịn đói . Thế mà bụng lại phinh phính đầy, hình như bụng hơi đau . Còn hình như gì nữa, thôi đúng đau bụng rồi . Ðau thật, đau mỗi lúc một dữ! Nó cứ cuồn cuộn lên. À mà trời lành lạnh. Hễ có gió thì kinh kinh. Mỗi lần gió, hắn rươn rướn người . Hắn muốn đứng lên. Sao đầu nặng quá mà chân thì bẩy rẩy . Mắt hắn hoa lên. Bụng quặn lại, đau gò người . Hắn oẹ . Hắn oẹ ba bốn cái . Oẹ mãi . Giá mửa ra được thì dễ chịu . Hắn cho một ngón tay vào móc họng. Hắn oẹ ra một cái to hơn, ruột hình như lộn lên. Nhưng cũng chỉ nhổ ra toàn nước dãi . Hắn nghỉ một tí rồi lại cho tay vào mồm. Lần này thì mửa được. Trời ơi! Mửa thốc, mửa tháo, mửa ồng ộc, mửa đến cả ruột. Ðến nỗi người đàn bà phải dậy . Thị ngồi nhỏm dậy và ngơ ngác nhìn. Cái óc nặng nề ấy phải lâu mới nhớ ra và lâu mới hiểu .



Bây giờ thì Chí Phèo đã mửa xong. Hắn mệt quá, lại vật người ra đất. Hắn đờ hai mắt ra khẽ rên; hắn chỉ còn đủ sức để rên khe khẽ . Từ đống mửa bay lại một mùi gì thoảng như mùi rượu, hắn bỗng nhiên rùng mình.



Thị Nở lại đặt một tay lên ngực hắn (thị suy nghĩ đến bây giờ mới xong). Thị hỏi hắn:



- Vừa thổ hả ?



Mắt hắn đảo lên nhìn thị, nhìn một loáng rồi lại đờ ra ngay .



- Ði vào nhà nhé ?



Hắn làm như gật đầu . Nhưng cái đầu không động đậy, chỉ có cái mí mắt là nhích thôi .



- Thì đứng lên.



Nhưng hắn đứng lên sao được. Thị quàng tay vào nách hắn, đỡ cho hắn gượng ngồi . Rồi thị kéo hắn đứng lên. Hắn đu vào cổ thị, hai người lảo đảo rồi đi về lều .



Không có giường, chỉ có một cái chõng tre . Thị để hắn nằm lên và đi nhặt nhạnh tất cả những manh chiếu rách đắp lên cho hắn. Hắn hết rên. Hình như hắn ngủ . Thị cũng lim dim chực ngủ . Nhưng trong nhà nhiều muỗi quá. Muỗi nhắc cho thị cái áo quên ngoài vườn. Thị ra vườn. Ðôi lọ nhắc cho thị việc đi kín nước, thị mải mốt mặc áo, kín nước, rồi xách đôi lọ nước đi về nhà .



Trăng chưa lặn, không chừng trời còn khuya . Thị lên giường định ngủ . Nhưng lại nhớ việc lạ lùng tối qua . Thị cười . Thị thấy không buồn ngủ, và thị cứ lăn ra lăn vào .



Khi Chí Phèo mở mắt thì trời đã sáng lâu . Mặt trời đã cao, và nắng bên ngoài chắc là rực rỡ . Cứ nghe chim ríu rít bên ngoài đủ biết. Nhưng trong cái lều ẩm thấp vẫn chỉ hơi tờ mờ . Ở đây người ta thấy chiều lúc xế trưa và gặp đêm thì bên ngoài vẫn sáng. Chưa bao giờ Chí Phèo nhận thấy thế bởi chưa bao giờ hết say .



Nhưng bây giờ thì hắn tỉnh. Hắn bâng khuâng như tỉnh dậy, hắn thấy miệng hắn đắng, lòng mơ hồ buồn. Người thì bủn rủn, chân tay không buồn nhấc, hay là đói rượu, hắn hơi rùng mình. Ruột gan lại nôn nao lên một tý . Hắn sợ rượu cũng như người ốm thường sợ cơm. Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng nói của những người đi chợ . Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá . Những tiếng quen thuộc ấy hôm nào chả có . Nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy ... Chao ôi là buồn!



- Vải hôm nay bán mấy ?



- Kém ba xu dì ạ!



- Thế thì còn ăn thua gì!



- Cố kéo co mới được một tấm năm xu .



- Thật thế đấy . Nhưng chẳng lẽ rằng lại chơi .



Chí Phèo đoán chắc rằng một người đàn bà hỏi một người đàn bà khác đi bán vải ở Nam Ðịnh về . Hắn nao nao buồn, là vì mẩu chuyện ấy nhắc cho hắn một cái gì rất xa xôi . Hình như có một thời hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ . Chồng cuốc mướn cầy thuê, vợ dệt vải, chúng bỏ lại một con lợn nuôi để làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm.



Tỉnh dậy hắn thấy già mà còn cô độc. Buồn thay cho đời! Có lý nào như thế được? Hắn đã già rồi hay sao ? Ngoài bốn mươi tuổi đầu ... Dẫu sao, đó không phải tuổi mà người ta mới bắt đầu sửa soạn. Hắn đã tới cái dốc bên kia của đời . Ở những người như hắn, chịu đựng biết bao nhiêu là chất độc, đầy đọa cực nhọc mà chưa bao giờ ốm, một trận ốm có thể gọi là dấu hiệu báo rằng cơ thể đã hư hỏng nhiều; nó là một cơn mưa gió cuối thu cho biết trời gió rét, nay mùa đông đã đến. Chí Phèo hình như đã trông trước thấy tuổi già của hắn, đói rét ốm đau, và cô độc, cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau .



Cũng may thị Nở vào . Nếu thị không vào, cứ để hắn vẩn vơ suy nghĩ mãi, thì đến khóc được mất. Thị vào cắp một cái rổ, trong có một nồi gì đậy vung. đó là một nồi cháo hành còn nóng nguyên. Là vì lúc còn đêm, thị trằn trọc một lát, thị bỗng nhiên nghĩ rằng: cái thằng liều lĩnh ấy kể ra thì đáng thương, còn gì đáng thương bằng đau ốm mà năm còng queo một mình. Giá thử đêm qua không có thị thì hắn chết. Thị kiêu ngạo vì đã cứu sống một người . Thị thấy như yêu hắn: đó là một cái lòng yêu của một người làm ơn. Nhưng cũng có cả lòng yêu của một người chịu ơn. Một người như thị Nở càng không quên được. Cho nên thị nghĩ: mình bỏ hắn lúc này thì cũng bạc. Dẫu sao cũng đã ăn nằm với nhau ! Ăn nằm với nhau như "vợ chồng". Tiếng "vợ chồng", thấy ngường ngượng mà thinh thích. Ðó vẫn là điều mong muốn âm thầm của con người khốn nạn ấy chăng ! Hay sự khoái lạc của xác thịt đã làm nổi dậy những tính tình mà thị chưa bao giờ biết ?



Chỉ biết rằng thị muốn gặp Chí Phèo, gặp hắn mà nhắc lại chuyện đêm qua thì chắc buồn cười lắm. Gớm ! Sao lại có thứ người đâu mà lì quá thế ! Người ta ngồi đấy mà dám xán lăn ngay vào, nó chả ngang ngược mà người ta kêu bé, nó lại làm to hơn. Mà kể thì cũng ngù ngờ . Cái thằng trời đánh không chết ấy, nó còn sợ ai mà hòng kêu . Nhưng mà đáng kiếp. Thổ trận ấy thật là phải biết. Cứ gọi hôm nay nhọc đừ . Phải cho hắn ăn tí gì mới được. Ðang ốm thế thì chỉ ăn cháo hành. Ra được mồ hôi thì là nhẹ nhõm người ngay đó mà ... Thế là vừa sáng thì đã chạy đi tìm gạo . Hành thì nhà thị may lại còn. Thị nấu bỏ vào cái rổ, mang ra cho Chí Phèo .



Thằng này rất ngạc nhiên. Hết ngạc nhiên thì hắn thấy mắt mình ươn ướt. Bởi vì lần này là lần thứ nhất hắn được một người đàn bà cho . Xưa nay, nào hắn có thấy ai tự nhiên cho cái gì . Hắn vẫn phải doạ nạt hay là giật cướp. Hắn phải làm gì cho người ta sợ . Hắn nhìn bát cháo bốc khói mà bâng khuâng. Thị Nở thì chỉ nhìn trộm hắn, rồi lại toe toét cười . Trông thị thế mà có duyên. Tình yêu làm cho có duyên. Hắn thấy vừa vui vừa buồn. Và một cái gì nữa, giống như ăn năn. Cũng có thể như thế lắm. Người ta hay hối hận về tội ác khi không đủ sức mà ác nữa . Thị Nở giục hắn ăn nóng. Hắn cầm lấy bát cháo đưa lên mồm. Trời ơi cháo mới thơm làm sao! Chỉ khói xông vào mũi cũng đủ làm người nhẹ nhõm. Hắn húp một húp và nhận ra rằng: những người suốt đời không ăn cháo hành không biết rằng cháo ăn rất ngon. Nhưng tại sao lại mãi đến bây giờ hắn mới nếm vị mùi cháo .



Hắn tự hỏi rồi lại tự trả lời: vì có ai nấu cháo cho ăn đâu ? Mà còn ai nấu cho mà ăn nữa! Ðời hắn chưa bao giờ được săn sóc bởi một tay "đàn bà". Hắn nhớ đến "bà ba", cái con quỷ cái hay bắt hắn bóp chân mà lại bóp lên trên, trên nữa, nó chỉ nghĩ đến sao cho thỏa nó chứ có yêu hắn đâu . Hồi ấy hắn hai mươi . Hai mươi tuổi, người ta không là đá, nhưng cũng không toàn là xác thịt. Người ta không thích cái gì người ta khinh. Vả lại bị một con đàn bà gọi đến nhà mà bóp chân! Hắn thấy nhục hơn là thích, huống hồ lại sợ . Quả thật, từ khi biết rằng con vợ chủ sai hắn làm một việc không chính đáng, hắn vừa làm vừa run. Không làm thì không được: mọi việc trong nhà, quyền đàn bà . Chứ hắn, hắn có lòng nào đâu . Ðến nỗi người đàn bà phát cáu . Bà thấy xa xôi không được, phải làm đến nơi . Bà bảo hắn rằng: "Mày thực thà quá! Con trai gì hai mươi tuổi mà đã như ông già". Hắn vẫn giả vờ không hiểu . Bà lẳng lơ bảo: "Chả nhẽ tao gọi mày vào chỉ để bóp chân thế này thôi ư ?..." và thấy hắn giùng giằng bà mắng xơi xơi vào mặt. Hắn chỉ thấy nhục, chứ yêu đương gì . Không, hắn chưa được một người đàn bà nào yêu cả . Vì thế mà bát cháo hành của thị Nở làm hắn suy nghĩ nhiều . Hắn có thể tìm bạn được, sao lại chỉ gây kẻ thù ?



Bát cháo húp xong rồi, thị Nở đỡ lấy bát cháo và múc thêm bát nữa. Hắn thấy mình đẫm bao nhiêu mồ hôi . Mồ hôi chảy ra trên đầu, trên mặt, những giọt to như giọt nước. Hắn đưa tay áo quệt ngang một cái, quệt mũi, cười rồi lại ăn. Hắn càng ăn, mồ hôi lại càng nhiều . Thị Nở nhìn hắn, lắc đầu thương hại . Hắn thấy lòng thành trẻ con. Hắn muốn làm nũng với thị như với mẹ . Ôi sao mà hắn hiền, ai dám bảo đó là thằng Chí Phèo vẫn đập đầu, rạch mặt mà đâm chém người ? Ðó là cái bản tính của hắn, ngày thường bị lấp đi . Hay trận ốm thay đổi hẳn về sinh lý, cũng thay đổi cả tâm lý nữa . Những người yếu đuối vẫn hay hiền lành. Muốn ác, phải là kẻ mạnh. Hắn đâu còn mạnh nữa . Và có lúc hắn ngẫm mình mà lo . Xưa nay hắn chỉ sống bằng giật cướp và dọa nạt. Nếu không còn sức mà giật cướp, dọa nạt nữa thì sao ? Ðã đành, hắn chỉ mạnh vì liều . Nhưng hắn mơ hồ thấy rằng sẽ có một lúc mà người ta không thể liều được nữa . Bấy giờ mới nguy! Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao! Thị Nở sẽ mở đường cho hắn. Thị có thể sống yên ổn với hắn thì sao người khác lại không thể được. Họ sẽ lại nhận hắn vào cái xã hội bằng phẳng, thân thiện của những người lương thiện... Hắn băn khoăn nhìn thị Nở, như thăm dò . Thị vẫn im lặng, cười tin cẩn, hắn thấy tự nhiên nhẹ người . Hắn bảo thị:



- Giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ ?



Thị không đáp, nhưng cái mũi đỏ của thị như càng bạnh ra . Hắn thấy thế cũng không có gì là xấu . Bằng một cái giọng nói và một vẻ mặt rất phong tình theo ý hắn, hắn bảo thị:



- Hay là mình sang đây ở với tớ một nhà cho vui .



Thị lườm hắn. Một người thật xấu khi yêu cũng lườm. Hắn thích chí khanh khách cười . Lúc tỉnh táo, hắn cười nghe thật hiền. Thị Nở lấy làm bằng lòng lắm. Bấy giờ thì mấy bát cháo ý chừng đã ngấm. Hắn thấy lòng rất vui. Hắn bẹo thị Nở một cái làm thị giẫy nẩy người lên. Và hắn cười, hắn lại bảo:



- Ðằng ấy còn nhớ gì hôm qua không ?



Thị phát khẽ hắn một cái, làm cái vẻ không ưa đùa . Sao mà e lệ thế . Xấu mà e lệ thì cũng đáng yêu . Hắn cười ngất, và muốn làm thị thẹn thùng hơn nữa, hắn véo thị một cái thật đau vào đùi . Lần này thì không những thị nẩy người . Thị kêu lên choe choé . Thị nắm cổ hắn mà giúi xuống. Chúng tỏ tình với nhau, không cần đến những cái hôn. Ai lại hôn, khi có những cái môi nức nẻ như bờ ruộng vào kỳ đại hạn và cái mặt rạch ngang dọc như mặt thớt. Vả lại, có những cách âu yếm bình dân hơn, chúng cấu véo hoặc phát nhau ... thiết thực biết mấy ...



Chúng sẽ làm thành một cặp rất xứng đôi . Chúng cũng nhận thấy thế, và nhất định lấy nhau . Như thế năm ngày chẵn, thị ở nhà hắn cả ngày lẫn đêm, trừ những lúc đi kiếm tiền. Hắn không còn kinh rượu nhưng cố uống cho thật ít. Ðể cho khỏi tốn tiền, nhưng nhất là để tỉnh táo mà yêu nhau . Ðàn bà không có men như rượu, nhưng cũng làm người say . Và hắn say thị lắm. Nhưng thị lại là người dở hơi . Ðến hôm thứ sáu, thì thị bỗng nhớ rằng thị có một người cô ở đời . Người cô ấy nội ngày nay sẽ về . Thị nghĩ bụng: hãy đừng yêu, để hỏi cô thị đã .



Thấy thị hỏi, bà già kia bật cười . Bà tưởng cháu bà nói đùa . Nhưng chợt nhớ ra rằng cháu bà vốn dở hơi . Bà bỗng trở nên hoảng hốt. Bà nhục cho ông cha nhà bà . Cũng có lẽ bà tủi thân bà . Bà nghĩ đến cái đời dài dằng dặc của bà, không có chồng. Bà thấy chua xót lắm. Bà uất ức, uất ức với ai không biết. Nhưng rồi đổ cái uất ức ngay lên cháu bà ! Người đàn bà đức hạnh thấy cháu bà sao mà đĩ thế ! Thật đốn mạt. Ngoài ba mươi tuổi mà chưa trót đời . Ngoài ba mươi tuổi ... ai lại còn đi lấy chồng. Ai đời lại còn đi lấy chồng ! Ừ ! mà có lấy thì lấy ai chứ ?... Ðàn ông đã chết hết cả rồi hay sao, mà lại đâm đầu đi lấy một thằng không cha . Ai lại đi lấy thằng chỉ có mộ t nghề là rạch mặt ra ăn vạ . Trời ơi ! Nhục nhã ơi là nhục nhã ! Hỡi ông cha nhà bà ! Bà gào lên như con mẹ dại . Bà xỉa xói vào mặt cái con cháu gái ba mươi tuổi mà chưa trót đời . Bà bảo phắt nó:



- Ðã nhịn được đến bằng này tuổi thì nhịn hẳn, ai lại đi lấy thằng Chí Phèo !



Thị nghe thấy thế mà lộn ruột. Nhưng thị biết cãi bà làm sao . Con người ấy có quyền nói thế, bởi con người ấy năm mươi tuổi rồi còn ai lấy chồng. Thị biết cãi làm sao . Mà không cãi được thì giận dữ nổi lên đùng đùng. Thị tức lắm ! Thị tức lắm ! Thị cần đổ cái tức ấy lên một người . Thị lon ton chạy sang nhà nhân ngãi . Thị thấy hắn đương uống rượu, và vừa uống vừa lầm bầm chửi thị về nhà lâu . Hắn không quen đợi; bởi phải đợi, hắn lại lôi rượu và uống cho đỡ buồn. Uống vào thì phải chửi, quen mồm rồi ! Nhưng chửi thị ? Ồ, thị điên lên mất ! Thị giẫm chân xuống đất, rồi lại nhảy cẫng lên như thượng đồng. Hắn thú vị quá, lắc lư cái đầu cười . Lại còn cười ! Nó nhạo thị, trời ơi ! Thị điên lên mất. Trời ơi là trời ! Thị chống hai tay vào háng, vênh vênh cái mặt, và đớn cái môi vĩ đại lên, trút vào mặt hắn tất cả lời bà cô . Hắn nghĩ ngợi một tí rồi hình như hiểu . Hắn bỗng nhiên ngẩn người . Thoáng một cái, hắn lại như hít hít thấy nồi cháo hành. Hắn cứ ngồi ngẩn mặt, không nói gì . Thị trút xong giận rồi . Cái mũi đỏ của thị dị xuống rồi lại bạnh ra . Thị hả hê lắm. Thị ngoay ngoáy cái mông đít ra về . Hắn sửng sốt, đứng lên gọi lại . Ai mà thèm lại ! Còn muốn lôi thôi gì ? Hắn đuổi theo thị nắm lấy tay . Thị gạt ra, lại giúi thêm cho một cái . Hắn lăn khèo xuống sân. Ðã lăn ra thì hắn phải kêu: bao giờ chả thế . Hắn nhặt một hòn gạch vỡ, toan đập đầu . Nhưng hình như hắn chưa thật say . Vì hắn nghĩ đập đầu ở đây chỉ thiệt: đập đầu ở đây để mà nằm ăn vạ ai ? Hắn tự phải đến cái nhà con đĩ Nở kia . Ðến để đâm chết cả nhà nó, đâm chết cái con khọm già nhà nó . Nếu không đâm được, lúc ấy hãy đập đầu kêu làng. Muốn đập đầu, phải uống thật say . Không có rượu, lấy gì làm cho máu nó chảy ? Phải uống thêm chai nữa . Và hắn uống. Nhưng tức quá, càng uống càng tỉnh ra . Tỉnh ra, chao ơi buồn! Hơi rượu không sặc sụa . Hắn cứ thoang thoảng thấy hơi cháo hành. Hắn ôm mặt khóc rưng rức. Rồi lại uống. Hắn ra đi với một con dao ở thắt lưng. Hắn lảm nhảm: "Tao phải đâm chết nó!" Nhưng hắn lại cứ thẳng đường mà đi . Cái gì đã làm hắn quên rẽ vào nhà thị Nở ? Những thằng điên và những thằng say rượu không bao giờ làm những cái mà lúc đi chúng định làm.



Trời nắng lắm, nên đường vắng. Hắn cứ đi, cứ chửi và dọa giết "nó", và cứ đi . Bây giờ đến ngõ nhà cụ Bá . Hắn xông xông đi vào . Cả nhà đi làm đồng vắng, chỉ có mình cụ Bá đang nằm nghỉ trưa ? Nghe hắn, cụ thấy bực mình quá ! Chính thật thì cụ đã đang bực mình. Bởi cụ thấy đầu hơi nhức. Cụ đang muốn có một bàn tay man mát xoa cái đầu . Cũng có lẽ, cụ chỉ muốn bà Tư đừng đi lâu quá thế, không biết rằng đi đâu ? Sao bà ấy còn trẻ quá! Gần bốn mươi rồi mà trông còn phây phây . Còn phây phây quá đi nữa! Cụ năm nay đã ngoài sáu mươi . Già yếu quá, nghĩ mà chua xót. Già thế thì bà ấy chỉ cũng già cho xong. Bà ấy lại cứ trẻ, cứ phây phây, cứ đẹp như mới ngoài hai mươi tuổi, mà sao đa tình. Nhìn thì thích nhưng mà tưng tức lạ . Khác gì nhai miếng thịt bò lựt xựt khi rụng gần hết răng. Mắt bà, miệng bà có duyên, nhưng trông đĩ lắm. Hơi một tí là cười toe toét, tít cả mắt lại, cái má thì hây hây . Mà thấy ghét những thằng trai trẻ, giá làm con bà không đáng, mà thấy đâu cũng đùa . Chúng đùa nhạt như nước ốc, chỉ được cái thô tục, mà gặp ai đâu cũng cười! Chẳng nghĩ đến địa vị cả, người đâu mà vô tâm ! Tức lạ ! Cụ chỉ muốn cho tất cả những thằng trai trẻ đi ở tù ... Những lúc như thế, thì một người dẫu khôn ngoan cũng không bình tĩnh được. Nhất là khi trông thấy một thằng chỉ đến vòi tiền uống rượu như Chí Phèo . Tuy vậy, cụ cũng móc sẵn năm hào . Thà móc sẵn để tống nó đi cho chóng. Nhưng móc rồi, cụ cũng phải quát một câu cho nhẹ người:



- Chí Phèo đấy hở ? Lè bè vừa chứ tôi không phải là cái kho .



Rồi ném bẹt năm hào xuống đất, cụ bảo hắn:



- Cầm lấy mà cút đi cho rảnh. Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à ?



Hắn trợn mắt chỉ tay vào mặt cụ:



- Tao không đến đây xin năm hào !



Thấy hắn toan làm dữ cụ đành dịu giọng:



- Thôi cầm lấy vậy, tôi không còn hơn.



Hắn vênh cái mặt lên, rất kiêu ngạo:



- Tao đã bảo không đòi tiền.



- Giỏi! Hôm nay mới thấy anh không đòi tiền. Thế anh cần gì ?



Hắn dõng dạc:



- Tao muốn làm người lương thiện !



Bá Kiến cười ha hả:



- Ồ tưởng gì! Tôi chỉ cần anh lương thiện cho thiên hạ nhờ .



Hắn lắc đầu:



- Không được! Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên mặt này ? Tao không thể là người lương thiện nữa . Biết không! Chỉ có một cách... biết không ! Chỉ có một cách là ... cái này biết không !



Hắn rút dao ra, xông vào . Bá Kiến ngồi nhỏm dậy, Chí Phèo đã văng dao tới rồi . Bá Kiến chỉ kịp kêu một tiếng. Chí Phèo vừa chém túi bụi vừa kêu làng thật to . Hắn kêu làng, không bao giờ người ta vội đến. Bởi thế khi người ta đến thì hắn cũng đang giẫy đành đạch ở giữa bao nhiêu là máu tươi . Mắt hắn trợn ngược. Mồm hắn ngáp ngáp, muốn nói nhưng không ra tiếng. Ở cổ hắn, thỉnh thoảng máu vẫn còn ứ ra .



***

Cả làng Vũ-đại nhao lên. Họ bàn tán rất nhiều về vụ án không ngờ ấy . Có nhiều kẻ mừng thầm, không thiếu kẻ mừng ra mặt! Có người nói xa xôi: "Trời có mắt đấy, anh em ạ!" Người khác thì nói toạc: "Thằng nào chứ hai thằng ấy chết thì không ai tiếc! Rõ thật bọn chúng nó giết nhau, nào có cần phải đến tay người khác đâu". Mừng nhất là bọn kỳ hào ở trong làng. Họ tuôn đến để hỏi thăm, nhưng chính là để nhìn lý Cường bằng những con mắt thỏa mãn và khiêu khích. Ðội Tảo, không cần kín đáo, nói toang toang ngay ngoài chợ, trước mặt bao người: "Thằng bố chết, thằng con lớp này không khỏi người ta cho ăn bùn". Ai chả hiểu "người ta" đó là chính ông. Bọn đàn em thì bàn nhỏ: "Thằng mọt già ấy chết, anh mình nên ăn mừng". Những người biết điều thì hay ngờ vực, họ chép miệng nói: "Tre già măng mọc, thằng ấy chết, còn thằng khác, chúng mình cũng chẳng lợi tí gì đâu ..."

Bà cô thị Nở chỉ vào tận mặt cháu mà đay nghiến:



- Phúc đời nhà mày, con nhé! Chả ôm lấy ông Chí Phèo .



Thị cười và nói lảng:



- Hôm qua làm biên bản, lý Cường nghe đâu đã tốn gần một trăm. Thiệt người lại thiệt của .



Nhưng thị lại nghĩ thầm:



- Sao có lúc nó hiền như đất.



Và nhớ lại những lúc ăn nằm với hắn, thị nhìn trộm bà cô rồi nhìn nhanh xuống bụng:



- Nói dại, nếu mình chửa, bây giờ hắn chết rồi, thì làm ăn thế nào ?



Ðột nhiên thị thấy thoáng hiện ra một cái lò gạch cũ bỏ không, xa nhà cửa và vắng người lại qua ...



Tháng 2-1941

Nam Cao

Bộ xây dựng - Cáo đội lốt cừu ?

 Chủ tịch và phó chủ tịch hội đồng thẩm định đối đầu ? 

   Quay lại việc tháng 12-2008,  Bộ Xây dựng là người ký hợp đồng tư vấn với Liên danh nhà thầu tư vấn PPJ (gồm: Perkins Eastman của Mỹ, Posco E&C và Jina của Hàn Quốc) với tổng trị giá hợp đồng gần 7 triệu USD. Đến trung tuần tháng 10-2009, Thủ tướng ra quyết định thành lập Hội đồng thẩm định Nhà nước để thẩm định đồ án này với Chủ tịch Hội đồng là Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Hồng Quân, Phó Chủ tịch Hội đồng là Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo.
   Đúng như vậy thì  Bộ Xây dựng cũng như UBND TP Hà Nội – là những cơ quan được Chính phủ trao nhiệm vụ – phải khắt khe, nghiêm cẩn với PPJ để đồ án đảm bảo tối ưu nhất để trình Chính phủ và quốc hội phê duyệt. Phương án trình đương nhiên phải là một trong vài phương án do tư vấn qui hoạch đệ trình, nó cũng phải là phương án tối ưu nhất theo tư vấn chọn và đem ra bảo vệ trước Chủ đầu tư.
   Việc Bộ xây dựng ký hợp đồng với một đơn vị PPJ nào đó mà theo anh Toàn thứ trưởng trả lời báo chí là không có đủ phiên dịch nên BXD  toàn nói thay đang gây choáng anh em bà con dân xây dựng chúng tôi.
 Một công ty tư vấn ký được hợp đồng 7 triệu Mỹ kim mà không có đủ phiên dịch, trợ lý và các chức danh đủ năng lực để giải trình, bảo vệ phương án trước Chủ đầu tư là một chuyện vô cùng...lạ. Có lẽ là anh Toàn quá hồn nhiên khi cứ thay PPJ đứng ra bảo vệ phương án qui hoạch do PPJ làm, rồi lại mua sắm luôn cái mô hình do Tàu khựa sản xuất mất ngót 60 tỷ Việt kim - tất cả đã cho bà con xây dựng không muốn biết vẫn phải biết : cái đuôi cáo đã lòi ra đằng đít của một con cừu BXD ( Bộ xây dựng).
   
   Tôi đã từng làm nghề tư vấn, chủ đầu tư, nhà thầu nhiều năm trong lãnh vực xây dựng, đã từng làm với các đối tác làm tư vấn thiết kế, qui hoạch cho mình. Nào là Anh, Pháp, Singapore, Nhật...đủ cả. Chính vì vậy, việc kiểm tra năng lực của nhà thầu là qui định của pháp luật - Luật xây dựng đã ban hành nhiều năm là căn cứ để làm việc. Tại sao một nhà thầu tư vấn thiết kế lại không có nổi một chủ trì thiết kế để đứng ra bảo vệ phương án, cho dù anh ta có nói tiếng gì đi nữa ( tiếng Mường hay Mán cũng được ) thì người phiên dịch, tiền phiên dịch cũng đã được cũng đã được tính bao gồm trong hợp đồng rồi cơ mà.
    Phương án qui hoạch thì chưa được phê duyệt, đất đai đã sốt nóng sốt lạnh.  Cơ quan thẩm định với Trưởng ban là anh Hồng Quân và phó ban là anh Thảo còn đang bất đồng ý kiến, bất đồng quan điểm về khu Ba vì, trục Thăng Long - hai vấn đề chính trong đồ án - vậy nhưng cái mô hình cả 60 tỷ Việt kim kia ai duyệt, ai đồng ý mà đã được nhập khẩu từ nước của Hồ Cẩm Đào mang về Hải Phòng ? tôi nghĩ chỉ riêng vấn đề này đã đủ cho C15 Bộ công an vào cuộc, làm rõ và trả lời Chủ đầu tư đích thực là Chính phủ, Chủ của Chính Phủ là Quốc hội - đại diện cho Nhân dân xứ Việt.

 Cũng cần làm rõ vấn đề giữa BXD và anh Thảo chủ tịch UBND Hà nội đang đối đầu nhau là vì cái gì, cả hai anh cần phản biện công khai trước  bàn dân xây dựng - những chuyên gia có nghề qui hoạch, thiết kế. Như vậy thì lợi ích nhóm sẽ chắc chắn lòi ra, nếu nhóm Nhân dân có lợi, Đất nước có lợi thì tại sao không được chọn ? đúng không bà con ?
 Vụ việc to như thế này mà chưa được Bộ công an vào cuộc trong khi chỉ phân xử mấy chuyện vú mông của hoa hậu nái xề thì khác hoàn toàn.

    Cá nhân tôi đồng thuận với quan điểm của anh Thảo : bác cái trục " Tâm linh" do mấy anh tư vấn "tây" kia đi, trung tâm hành chính Quốc gia Ba vì cũng vậy, để 20 năm nữa con cháu ta nó lo. Khi ấy chúng học ở Mỹ, ở Pháp về, chúng giỏi và biết chúng cần gì, chúng sẽ làm lấy. Nếu không thì chúng ta hôm nay sẽ bị con cháu nó chửi cho : đã dốt còn hay ...qui hoạch !



 

    .

Bộ xây dựng hay bộ say rượu?

 Đọc bài trên VNN về việc qui hoạch Thủ đô, qui hoạch các cơ quan đầu não trung ương...tôi bỗng thấy ngay trước mắt một anh bộ xây dựng với ông anh là bộ trưởng, ông em con chú là thứ trưởng đang cố giả vờ hoang tưởng để ăn người.
 Anh em nhà các ông đang cố tình nhổ vào mặt dư luận đông đảo những người yêu Hà nội, những người làm nghề xây dựng bằng cách vẽ ra cái trục giao thông mất 500 hecta lúa, quỹ đất '' dự trữ"... và còn láo đến mức là mua cả mô hình qui hoạch của Tàu trị giá 2,5 triệu Mỹ kim mà chưa ai phê duyệt !
 Quy hoạch Hà Nội: Ai đã “giác ngộ”, Ai vẫn “U mê”?


Tác giả: Phác Nguyên
  Theo cảm nhận của người trong nghề, chúng tôi thấy có lẽ đồ án quy hoạch thủ đô sau khi sửa vẫn chỉ là "bình mới, rượu cũ". Cái mới có chăng chỉ là thay tên đổi họ khu đất và con đường. Cái cũ chính là cấu trúc đô thị và sự hoang phí ngày càng gia tăng. Vì vậy, Hà Nội có nói về những cái cũ cũng không có gì lạ.



LTS: Những thông tin liên quan đến Đồ án quy hoạch chung Hà Nội luôn thu hút sự quan tâm hàng đầu của người dân. Những phát biểu mới nhất của lãnh đạo Hà Nội và Bộ Xây dựng liên quan đến đồ án này đang thu hút sự chú ý của công luận. Tôn trọng tính đa chiều của thông tin, Tuần Việt Nam xin giới thiệu góc nhìn của kiến trúc sư Phác Nguyên liên quan đến chủ đề này để mọi người cũng suy ngẫm.



Hôm 20/08/2010, báo Tiền Phong có bài: "Đồ án quy hoạch chung Thủ đô: Hà Nội phản đối dời đô lên Ba Vì". Thế nhưng, cũng trên tờ báo này hôm 21/08/2010 lại có tin "Bộ Xây dựng bảo lưu tuyến đường Hồ Tây - Ba Vì".



Tiếp theo hàng loạt các trang mạng khác đều đồng loạt đưa tin cùng nội dung. Chúng tôi, những người vẫn dõi theo đồ án này đi từ vui mừng đến thất vọng. Thật đúng là "Ngày vui ngắn chẳng tày gang".



Vui mừng vì:



"UBND TP Hà Nội cho rằng, trung tâm chính trị - hành chính quốc gia luôn là chỉnh thể thống nhất, không tách rời. Trong đồ án cần khẳng định Ba Đình hiện tại cũng như lâu dài vẫn là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia. Về vấn đề Ba Vì sẽ là khu dự trữ để xây dựng Trung tâm hành chính quốc gia, UBND TP Hà Nội cho rằng Ba Vì không đủ các điều kiện thuận lợi về khí hậu, lịch sử, truyền thống, khả năng tiếp cận với các loại hình giao thông; khả năng kết nối các vùng xung quanh, khả năng gắn với một đô thị hành chính. Đồng thời nếu xây dựng các cơ quan hành chính tại đó sẽ ảnh hưởng tới vùng sinh thái tự nhiên đặc biệt của Quốc gia và ảnh hưởng đến môi trường của Hà Nội". (VNR 500).



Và, "UBND TP phân tích khá chặt chẽ, hiện có 2 khu vực đáp ứng yêu cầu xây dựng trụ sở cơ quan bộ, ngành của Chính phủ là tây hồ Tây và khu vực kề cận Trung tâm Hội nghị quốc gia tại Mỹ Đình - Mễ Trì (Từ Liêm). Các khu vực này đủ điều kiện quỹ đất và các tiêu chí khác để xây dựng tổ hợp công trình hiện đại với các loại hình giao thông công cộng đặc biệt, đủ đáp ứng liên kết nơi làm việc của Chính phủ và trung tâm chính trị tại Ba Đình".



"Dẫn chứng con số đề xuất của đồ án "năm 2030, cần sử dụng 800-810 km2 trong tổng số 1.200 km2 đất đô thị", thành phố Hà Nội cho rằng, như vậy, trong vòng 20 năm tới, diện tích đất đô thị mở rộng lên tới 4,5 lần (hiện là 180 km2) và dân số tăng 2,5 lần. Từ phân tích này, UBND TP nhấn mạnh, "cần chứng minh, phân tích tính khả thi, phát triển bền vững, tiết kiệm đất và những tác động tiêu cực về kinh tế - xã hội với tốc độ phát triển và quy mô đất đô thị quá lớn". (Lao động).



"Theo phân tích của lãnh đạo TP Hà Nội, trục đường nối Hồ Tây - Ba Vì (trục Thăng Long-PV) là hệ quả gắn liền với việc quyết định vị trí Trung tâm hành chính Quốc gia, ảnh hưởng lớn tới những lĩnh vực kinh tế - xã hội và phát triển đô thị bền vững. Vì vậy, khi đã khẳng định không xây dựng Trung tâm hành chính Quốc gia mới tại Ba Vì thì việc xây dựng trục này không có ý nghĩa về công năng và về kinh tế - chính trị - xã hội". (Vnmedia)





Chúng tôi thấy rằng Nhân dân và Lãnh đạo Thủ đô Hà Nội rất có trách nhiệm và tôn trọng chân lý. Một thái độ thực sự cầu thị và rất có dũng khí (có lẽ đây là lần đầu tiên một địa phương "dám cãi" một cách công khai với Bộ Xây dựng về quy hoạch). Chắc rằng, đây không phải ý kiến của một vài cá nhân mà là ý chí của tập thể lãnh đạo TP Hà Nội. Những ý kiến này, giờ đây không chỉ thể hiện mong muốn của toàn thể nhân dân thủ đô mà còn là ý nguyện của nhân dân cả nước.

Nhưng cũng thất vọng vì:



Trong các bài đăng phỏng vấn ông Thứ trưởng Bộ Xây dựng chứa đựng những thông tin mà bất kể ai quan tâm đều nhận thấy: các nội dung, ý kiến mà công luận, các đại biểu quốc hội, các tổ chức chuyên môn, nghề nghiệp góp ý cho đồ án quy hoạch Hà Nội trong thời gian qua đã không được Bộ Xây dựng tiếp thu nghiêm túc:



Thứ nhất, Trục Thăng Long vẫn giữ nguyên cấu trúc và quy mô, chỉ thay tên gọi thành tuyến đường Hồ Tây- Ba Vì;



Thứ hai, Trung tâm Hành chính quốc gia (1.000 ha cũng chỉ đổi tên), khu vực này giờ chuyển thành Khu đất dự trữ (!!?);



(Ai cũng dễ dàng nhận thấy chừng nào hai yếu tố nói trên cùng song song tồn tại thì ý đồ "dời đô" vẫn còn lẩn quất, ẩn họa đâu đây; Chỉ cần đổi tên lại là xong; Như vậy, để ngăn chặn ý đồ "dời đô" cần hủy bỏ triệt để ý tưởng khu dự trữ cho Trung tâm Hành chính quốc gia tại Ba Vì và tuyến đường Hồ Tây - Ba Vì);



Thứ ba, "ông Nguyễn Đình Toàn cho rằng, một số góp ý của Hà Nội đối với đồ án quy hoạch chung là không phù hợp, bởi sản phẩm mới nhất của đồ án đã được điều chỉnh sau khi xin ý kiến Quốc hội" (VNR 500).



Chúng tôi cảm thấy chưa đúng, bởi lẽ các góp ý, kiến nghị của thành phố Hà Nội đều xuất phát từ tinh thần cầu thị và đáng được tôn trọng, tiếp thu từ ý kiến của công luận, các tổ chức chuyên môn và các đại biểu Quốc hội. Xin nhắc lại, các nội dung tồn tại của đồ án tập trung trong 7 vấn đề sau:



1) Sự phi lý trong đề xuất khái niệm, lựa chọn vị trí Trung tâm Hành chính quốc gia tại Ba Vì (dù có đổi tên thành Khu dự trữ vẫn không sửa được sai lầm trong tư duy về cấu trúc đô thị thủ đô);



2) Chưa có quy hoạch hoàn thiện và mở rộng Trung tâm Chính trị - hành chính (Ba Đình và phụ cận) cũng như các trung tâm khác của Thủ đô;



3) Quy hoạch tràn lan, dàn trải; Hoang phí tài nguyên (điển hình là sử dụng đất nông nghiệp, đất trồng lúa);



4) Thiếu các luận cứ khoa học thực hiện quy hoạch (xác định quy mô đô thị, quy hoạch phát triển);



5) Thiếu các giải pháp khả thi, giải quyết các vấn nạn của đô thị (tắc đường, ngập nước, ô nhiễm môi trường - Bởi đồ án đã không nêu được các nguyên nhân cốt lõi gây ra các vấn nạn (căn bệnh) này của đô thị Việt Nam mà chính Quy hoạch chung Hà Nội hiện cũng đang mắc phải);



6) Sự phi lý (không chỉ ở tên gọi) của Trục Thăng Long (tuyến đường Hồ Tây - Ba Vì);



7) Thiếu cơ sở về nguồn lực thực tế (nguy cơ làm suy giảm sức mạnh quốc gia do triển khai mở rộng thiếu tính thực tiễn, hoang tưởng về quy mô đô thị);



Các nội dung này, trong thời gian qua đã được đông đảo người dân, giới trí thức, các cơ quan chuyên môn phân tích rất kỹ lưỡng. Chúng tôi xin không nhắc lại. Nhưng, điều mà Bộ Xây dựng nói đã tiếp thu ý kiến Quốc hội nằm ở chỗ nào khi các vấn đề nêu trên vẫn chưa được giải quyết thấu đáo.



Thứ tư, thứ trưởng Nguyễn Đình Toàn cho rằng: "Văn bản của TP Hà Nội vẫn dựa trên những hồ sơ, tên gọi cũ, chưa được cập nhật những sản phẩm mới mà tư vấn - thiết kế đã làm".



Về điều này, có 3 giả thuyết:



1) Có thể ông Toàn chưa đọc kỹ văn bản của UBND TP Hà Nội, theo các tài liệu đăng tải trên các báo thì trong văn bản của UBND TP Hà Nội đều gọi đúng tên cũ và tên sửa đổi (xem ở trên);



2) Cách thức tổ chức, quản lý thực hiện của Bộ Xây dựng có vấn đề, bởi trong Ban chỉ đạo, Hội đồng thẩm định nhà nước và Nhóm tư vấn quy hoạch luôn có thành phần của Hà Nội (phải chăng Bộ Xây dựng không cộng tác với Hà Nội?);



3) Vì Bộ Xây dựng khăng khăng bảo lưu ý tưởng phi lý này (ý tưởng Dời đô = Khu dự trữ (TTHCQG) + Tuyến đường Hồ Tây - Ba Vì (TTL). Dù có đổi tên nhưng bản chất vẫn thế) khiến TP Hà Nội không còn cách nào khác là phải làm kiến nghị gửi Chính phủ.



Theo cảm nhận của người trong nghề, chúng tôi thấy có lẽ đồ án quy hoạch sau khi sửa vẫn chỉ là "bình mới, rượu cũ". Cái mới có chăng chỉ là thay tên đổi họ khu đất và con đường. Cái cũ chính là cấu trúc đô thị và sự hoang phí ngày càng gia tăng. Vì vậy, Hà Nội có nói về những cái cũ cũng không có gì lạ.





Thứ năm, đối với trục đường nối Hồ Tây - Ba Vì (Trục Thăng Long cũ) ông Toàn có nói "Dù không có Trung tâm hành chính mới tại Ba Vì thì tuyến đường này vẫn rất cần thiết. Tuyến đường này có 3 chức năng. Thứ nhất là giao thông, giải thoát cho giao thông phía tây thủ đô. Thứ hai là vấn đề kỹ thuật. Bên dưới tuyến đường là các đường ống dẫn nước từ sông Đà về nội đô để cấp nước sạch cho thành phố, hệ thống nước thải, cáp điện ngầm cũng chôn dưới tuyến đường này. Thứ ba là tuyến này tạo các điểm nhấn là các trung tâm vui chơi, giải trí, văn hóa. Tuyến Hồ Tây - Ba Vì (có đoạn Vân Canh- Vành đai 4 lớn nhất rộng 350 m, dài 3,5 km) để xây dựng các công trình văn hóa, giải trí phục vụ nhân dân thủ đô". (Tiền Phong).

Đây là những kiến thức rất cơ bản, bởi với chức năng trung tâm vui chơi giải trí, văn hóa (thường dành cho không gian đi bộ) sẽ luôn mâu thuẫn với chức năng giao thông. Vả lại, nếu là chức năng giao thông thì phải được tính toán ngay từ đầu, tại sao đến phút chót mới nghĩ ra, bởi đây là nhiệm vụ cơ bản của các nhà kỹ thuật đô thị (cần xem lại năng lực hành nghề của cơ quan tư vấn hoặc có sự ngụy tạo sản phẩm của các nhà tư vấn quốc tế không?). Thứ nữa, hệ thống cấp nước từ Sông Đà đã, đang được thi công lắp đặt tại Đại Lộ Thăng Long (tuyến Láng - Hòa Lạc cũ), nước thải hay cáp điện thì tuyến đường nào cũng có.



Việc lý giải "Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản đã làm tuyến đường tương tự như tuyến này" xem ra không thuyết phục. Xin dẫn chứng, đại lộ Champs - Elysées (Pháp) thẳng nhưng không dài. Đường Trường An (Trung Quốc) dài nhưng không "thẳng tắp" như đã có lần ông Toàn khẳng định. Hàn Quốc có tiếng là kỷ luật và thủ đô của họ lại chật chội. Nhật Bản là một dân tộc tiết kiệm, không "vén tay áo xô, đốt nhà tang giấy". Vậy nên, trên toàn thế giới không đâu có một tuyến đường phi lý cả về mặt kỹ thuật và văn hóa như vậy. Bảo vệ cho sự tồn tại của tuyến đường này chỉ là ngụy lý và hoang phí bởi 1000 ha đất và vốn đầu tư >10.000 tỷ đồng không phải chuyện chơi.



Hà Nội hoàn toàn sáng suốt khi khẳng định tuyến đường này chỉ có lý khi tồn tại theo quy hoạch cũ (tức khi còn Trung tâm Hành chính quốc gia được đặt tại Ba Vì).



Thứ sáu, quỹ đất dự trữ trong quy hoạch đô thị (quy hoạch chung cho các thành phố khác với các khu đô thị). Các quỹ đất dự trữ cho trung tâm không thể đưa ra ngoài mà phải được trù liệu nội tại, liền kề (bán kính <6~8km) để đảm bảo sự ổn định cấu trúc thành phố. Khi đưa trung tâm ra ngoài tức tạo ra một đô thị, thành phố khác (Vì vậy không thể có chuyện có khu đất dự trữ cho Trung tâm chính trị - hành chính Ba Đình lại nằm ở Ba Vì (cách tới 40km) - Ai cũng hiểu ngầm ý "dời đô" khi tư vấn đề xuất ý tưởng này - dù có bao biện, lý giải thế nào).



Việc Hà Nội đề xuất: "hiện có 2 khu vực đáp ứng yêu cầu xây dựng trụ sở cơ quan bộ, ngành của Chính phủ là Tây Hồ Tây và khu vực kề cận Trung tâm Hội nghị quốc gia tại Mỹ Đình - Mễ Trì (Từ Liêm)" là hoàn toàn nhất quán (trong các quy hoạch trước đây cũng đã có lựa chọn như vây).



Đáng tiếc rằng Bộ Xây dựng chưa nhận ra điều này(?).



Thứ bảy, ông Toàn nói tiếp "Hiện Hà Nội đang mời các nhà đầu tư làm các tuyến đường vành đai 4 và 3,5. Nhà đầu tư sẵn sàng làm theo phương thức BT, đổi đất lấy hạ tầng. Nhà nước không mất đồng nào cả. Vấn đề là đầu tư đúng hướng và thực hiện đúng quy hoạch. Chúng ta có thể phân kỳ để làm trục này, bước đầu chỉ làm 2-4 làn, còn lại trồng cây ở giữa để giữ đất".



Lập luận như vậy xem ra không phù hợp thời cuộc hiện nay. Việc đổi đất lấy hạ tầng chỉ phù hợp với giai đoạn đầu những năm 90 của thế kỷ trước. Với nhu cầu vốn cho hạ tầng ước tính 90 tỷ USD mà nghĩ đến giải pháp này là ngây thơ. Tổng mức đầu tư cho thành phố trong vòng 20 năm theo nhu cầu đất của quy hoạch đề ra tương ứng không thể thấp hơn 1000 tỷ USD. Với GDP (chỉ được tính trên thặng dư <10% tức < 10 tỷ USD) của Việt Nam, tính cả lượng kiều hối. FDI cũng không thể biến ý tưởng này thành hiện thực bởi Việt Nam không chỉ có Hà Nội.



Việc đề xuất một quỹ đất quá lớn sẽ tạo ra sự hoang phí, nạn đầu cơ, tham nhũng, làm suy yếu nguồn lực của đất nước. Hình thành bong bóng bất động sản nhanh chóng và chúng ta sẽ khánh kiệt. Đô thị sẽ bị bỏ hoang (hiện nay đã xảy ra). Trong khi, người nông dân mất ruộng, an ninh lương thực bị đe dọa không chỉ ở thủ đô mà sẽ trên phạm vi cả nước vì quy hoạch Hà Nội đã nêu tấm gương xấu về thiêu hủy tài nguyên một cách vô trách nhiệm. Và điều này còn làm phương hại tới an ninh.



Thứ tám, với một đồ án tầm cỡ như thế này, không thể thực hiện một cách vội vã và chiếu lệ. Việc thu xếp bằng sự khôn khéo không thay thế được thực chất. Các phiếu xin ý kiến nhân dân (tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh) đều có mẫu định sẵn, trong khi cung cấp thiếu thông tin (hiện nay, vẫn không có các thông tin cơ bản về đất đai, nhất là đất nông nghiệp, đất trồng lúa bị thu hồi để phát triển đô thị) vì vậy độ tin cậy rất thấp, không thể lấy làm cơ sở biện minh cho những bất cập của đồ án.



Trái ngược với sự "giác ngộ" của Hà Nội, xem ra Bộ Xây dựng vẫn còn trong cơn "u mê" của trận đồ bát quái. Điều này lý giải vì sao các vấn nạn của các đô thị Việt Nam đang trong trạng thái vô phương cứu chữa.



Thứ chín, "Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Đình Toàn vừa có văn bản xin phép Thủ tướng Chính phủ cho nhập khẩu mô hình đồ án quy hoạch chung Hà Nội để trưng bày tại cung Quy hoạch xây dựng quốc gia". "Hiện toàn bộ lô hàng mô hình trên đã cập cảng Hải Phòng". (Landtoday).



Thông tin này khiến một lần nữa khiến chúng tôi kinh ngạc và thất vọng, bởi như vậy câu chuyện "Trình quốc hội chỉ để tham khảo" là có thật (?)



"Trong khi các ý kiến về Đồ án quy hoạch chung này đang nằm trong quá trình xem xét và phản biện, Chính phủ chưa phê duyệt thì việc khuếch trương làm mô hình quy hoạch của Bộ Xây dựng chẳng khác gì là sự thách thức đối với dư luận và những nhà chuyên môn". (Thanh Niên).



Đã đến lúc cần xem xét lại năng lực, trách nhiệm của những người được giao quản lý và thực hiện đồ án này trước khi quá muộn. Nước ta đã có quá nhiều bài học cay đắng như thế này rồi!



Bộ Xây dựng có "lách luật"?



Như con số mà UBND TP Hà Nội đã nêu ("năm 2030, cần sử dụng 800-810 km2 trong tổng số 1.200 km2 đất đô thị", thành phố Hà Nội cho rằng, như vậy, trong vòng 20 năm tới, diện tích đất đô thị mở rộng lên tới 4,5 lần (hiện là 180 km2) và dân số tăng 2,5 lần.



Như vậy, quỹ đất đô thị tăng lên so với mấy tháng trước đây (khi trình bày với quốc hội là 920 km2) tới 280 km2. Đề xuất này của quy hoạch là cảm tính hoàn toàn thiếu cơ sở thực tiễn và có thể gây ra hiểm họa về môi trường tự nhiên và biến động xã hội không lường trước được. Quy hoạch sử dụng đất như thế này chắc chắn là sản phẩm tư duy của những người quen ở môi trường quan liêu, bao cấp, không có khả năng làm quy hoạch thực sự. Các chuyên gia quy hoạch quốc tế không bao giờ có thể có suy nghĩ hoang phí như thế. Bởi tiết kiệm đất bao giờ cũng là tiêu chí hành đầu xác định năng lực chuyên môn; Sự dễ dãi này chỉ có ở chúng ta mà thôi?



"Ngay khi thảo luận quy hoạch Hà Nội ở Chính phủ, tôi có phát biểu là dự án mở rộng quy hoạch Hà Nội là lấy quá nhiều đất nông nghiệp, lấy đến 43 nghìn ha đất nông nghiệp, trong đó 33 nghìn ha đất trồng lúa. Tôi đã đề nghị Chính phủ bổ sung, điều chỉnh quy hoạch Hà Nội để hạn chế lấy đất lúa", bộ trưởng Võ Hồng Phúc đã nói trước Quốc hội.



Trong khi đó, đại biểu QH Nguyễn Đình Xuân vẫn băn khoăn, "Hà Nội mở rộng có diện tích đất nông nghiệp rất lớn, đặc biệt là đất lúa. Vậy việc ứng xử như thế nào? Nói người dân và chính quyền địa phương phải giữ gìn đất lúa để đảm bảo an ninh lương thực, nhưng Hà Nội lại làm mất nhiều đất lúa quá".





Theo Hội Môi trường Xây dựng Việt Nam "Hiện nay diện tích nông nghiệp của Thủ đô là 189 nghìn ha, đất trồng lúa là 117 nghìn ha, thế mà Quy hoạch đến năm 2030 lấn chiếm tới 73,5% diện tích đất nông nghiệp và 66% diện tích đất trồng lúa. Theo đó, diện tích đất nông nghiệp chỉ còn bảo tồn 50 nghìn ha và đất trồng lúa chỉ còn 40 nghìn ha".

Ngày 05/8/2008, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 26 - NQ/T.Ư "Về nông nghiệp, nông dân, nông thôn". Phần mục tiêu đến năm 2020 nêu rõ: "sử dựng đất nông nghiệp tiết kiệm và hiệu quả; duy trì diện tích đất lúa, đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia trước mắt và lâu dài".



Ngày 23/12/2009 Chính phủ đã có Nghị quyết Số: 63/NQ-CP về đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, trong đó ghi rõ "Diện tích đất lúa cần giữ, bảo vệ nghiêm ngặt phải được xác định cụ thể đến từng địa phương (cấp tỉnh, huyện, xã) và lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất lúa đến hộ sử dụng".



Ngày 19/6/2010 Quốc hội đã có Nghị quyết số: 49/2010/QH12, về Dự án, công trình quan trọng quốc gia trình quốc hội chủ trương đầu tư; tại Điều 3. Tiêu chí về dự án, công trình quan trọng quốc gia đầu tư tại Việt Nam trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư (khoản 3 - Dự án, công trình sử dụng đất có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên với quy mô từ 500 hécta (ha) trở lên);



Như vậy, Quy hoạch Hà Nội với hơn 30 ~ 70 ngàn ha đất lúa bị đô thị hóa, Bộ Xây dựng sẽ giải quyết như thế nào để con voi chui qua lỗ kim. Chỉ tính riêng tuyến đường Hồ Tây - Ba Vì đã có hơn 500ha đất lúa bị mất. Hoang phí như thế này quả thực không có gì đáng hổ thẹn hơn. Đây thực sự là hiểm họa quốc gia và không phải chuyện của một nhóm người!



Tại các nước phát triển, các nhà quy hoạch chỉ được giao cho số đất được giới hạn, khống chế từ trước. Đất canh tác nông nghiệp không bao giờ được tùy tiện sử dụng cho đô thị, đây là nguyên tắc. Quỹ đất này, phải được Quốc hội thông qua, chấp thuận. Cao hơn, cần phải trưng cầu dân ý. Không thể giao quyền cho một vài cá nhân định đoạt một lượng đất khổng lồ như vậy.

Bắn ông giời !

Ông Hà Nội đề xuất dùng đại bác bắn mây để ngăn mưa trong dịp đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội.

Theo ông ước tính thì chi phí cho việc bắn trong ba ngày là 1 tỉ USD (chả hiểu sao con số lại tròn trịa như thế?!).

Sau, kế hoạch bắn ông trời bị cấp trên bác.

Có nghĩa là chúng ta đã... tiết kiệm được 1 tỉ USD.

Các bác lãnh đạo thật là sáng suốt. Hoan hô!

Nhưng, con số 1 tỉ USD mà chúng ta vừa có, hay suýt mất, ở đâu ra?

Hồi Olympic 2008, Bắc Kinh cũng thiết lập hệ thống ngăn mưa kiểu này và ngân sách cho việc đó là 50 triệu bảng Anh (báo Anh nên nó ghi tiền Anh, nhưng tính sơ sơ thì cũng chừng 80 triệu USD là cao). Đây chỉ là ngân sách thôi - tức là số tiền được chuẩn bị sẵn để chi, chứ thực tế thì họ chỉ bắn 1.100 phát trong lễ khai mạc, giá một quả là 290 USD, có nghĩa tiền mua đạn là 319.000 USD, còn tiền thực hiện, nhân sự các thứ cứ cho là 10 triệu USD thì vẫn chưa ngốn hết ngân sách trên.

Cứ cho là quy mô của Đại lễ 1.000 năm Thăng Long to gấp 10 lần Olympic 2008 thì con số phải chi cũng không thể tới 1 tỉ USD.
 
 
 
Nguon : Blog Mr. Do

Giải thưởng nói gì ?

 GS Ngô Bảo Châu  :  nhận mề- đay vàng và 15000 đô.
 Giải nhất sao vàng Đất việt 2009 : 30 triệu VNĐ ( giải nhì, không có giải nhất). Anh Trung viện trưởng viện toán nhận giải khuyến khích sao vàng Đất Việt : 15 triệu VNĐ
 Hoa hậu phụ nữ Việt nam : vương miện và 500.000.000 VNĐcùng nhiều quà tặng khác.

 LƯƠNG :
 Anh Trung viện toán : 5 triệu ( bao gồm vài khoản chi phí, phải trình khoảng 10 loại giấy tờ thanh toán ).
 Nhóm giải nhì sao vàng đất Việt : sinh viên và 1 cán bộ BKHCM hướng dẫn : nhờ các nhà tài trợ giúp.
 Hoa hậu : sinh viên, chưa có lương, chỉ cần quảng cáo vài con BMW là có đủ tiền mua đồ dùng, đồ chơi mệt.

 Lương cán bộ Sít gì đấy của Bộ tài chính : gần 90.000.000 VNĐ/tháng ( thu nhập).

Không biết là bà con tham khảo qua thì thấy được điều gì không ?  ai được nhà nước và Nhân dân coi trọng ? ai cần thiết cho Đất nước này ?
 Ặc !

Chân dài rửa xe - ý tưởng cũ nhưng ôn lại vẫn hiệu quả.

 Thấy một bạn gái học ngành ngoại giao có ý tưởng mở gara rửa xe, thay đồ, chăm sóc xe hơi tại Thủ đô mà vui.
 Thiên hạ thì nháo lên : báo chí ra sức đi phỏng vấn các chủ xe, đại gia, vợ chủ xe, vợ đại gia...cứ làm như có  chuyện  khai trương nhà ...thổ !
 Chắc ai nhốn nháo lên thì chưa đọc trên mạng : ý tưởng chân dài rửa xe có lâu rồi bên bọn tư bản, các em còn mặc cả sịp cơ chứ không chỉ váy ngắn như bên ta. Bất kỳ ai là chủ xe đều quan tâm đến nhiều vấn đề khi đi rửa xe : giá tiền, độ chuyên nghiệp, chất lượng chăm sóc xe...còn việc ai rửa thì lại là chuyện sau cùng.
 Nếu ai đó cho rằng việc các anh mang xe đến đó là để này nọ, câu gái hay gái câu thì đã nhầm to. Gái ở Thủ đô thiếu gì, chân dài, thơm nức còn đầy ra chứ ham hố gì mấy cháu sinh viên lại còn hôi mùi dầu mỡ xà bông ?
 Là một chủ xe đực rựa như tôi, khi đi rửa thì chỉ quan tâm : đồ dùng của mình trong xe để đâu thì sau khi chăm sóc phải còn nguyên ở đó, hút bui, sịt chất tảy rửa, làm sạch, thơm nội thất, bên ngoài sạch - thế là ok.
 Vì đã có lần rửa xe chỗ lạ, mất đồ lặt vặt, thậm chí đồ đạc bị quăng lung tung sau khi nhận lại xe. Bên ngoài thì còn bẩn nhiều chỗ như La răng, gầm chỗ lên xuống xe...
 Nếu rửa xe các cháu gái chân dài thì cũng tốt chứ sao, lại có cà fe, máy lạnh ngồi ngắm, ngồi nghe nhạc, xem đồ chơi nếu thích thì mua lắp cho xe yêu của mình.
 Vậy thôi, chuyện chân dài rửa xe là thường.

Thêm một ý tưởng ...thiếu i ốt.

 Cả Dân trí và Vi en ếch phét vừa đăng bài về việc Hà nội có ý tưởng trồng cây xanh để tạo bóng mát cho người đi đường khi dừng đèn đỏ.
 Ý tưởng này được công ty gì đó đưa ra và anh Khôi lãnh đạo cho là rất tốt, khả thi ...
 Cá nhân tôi thì lại cho đó là một ý tưởng ...thiếu i ốt nặng, thậm chí rất ...nhặt lá đá ống bơ là đàng khác.
 Một vài biện luận của đơn vị đưa ra ý tưởng và người phụ họa cho rằng : nếu không có cây xanh chỗ bà con dừng đèn đỏ thì sẽ xảy ra trường hợp lấn vạch, lấn lên hè để tránh nắng hoặc cố chạy vượt đèn đỏ để trốn nắng !
 Có nghĩa là nếu không có bóng râm thì bà con sẽ dễ dàng...vi phạm luật giao thông. Nghe cái lý do này nó không ăn nhập gì giữa hai chủ đề bóng mát và luật giao thông gì cả.

 Ở xứ ta, nhiều lý do được đưa ra để bao biện cho những ý đồ ma quỷ, đen tối đàng sau của một số cá nhân là chuyện hàng ngày. Ví dụ vụ xây khách sạn trong công viên Thống nhất được anh cán bộ to của Hà nội họp báo và bảo rằng :" chúng ta phải cam kết với nước bạn Thụy điển, chúng ta phải giữ uy tín..." thế nhưng bị bà con Thụy điển tát vào mặt luôn bằng trả lời chính thức : " chúng tôi không liên quan đến cái dự án Hotel kia..." .
 Hay chuyện xây cổng chào : "vốn do doanh nghiệp tài trợ là chính, ngân sách đâu có mất là bao nhiêu mà được các công trình hoành tráng". Hay việc sơn phết Thủ đô : " việc chỉnh trang bộ mặt Thủ đô nó giống như nhà có cô con gái lớn sắp đi lấy chồng, phải vôi ve lại nhà cửa là ...hợp lý".
 Rồi việc cấm xây thêm nhà cao tầng trong nội đô và lại cho xây vì xem xét kế hoạch kinh doanh, sự cần thiết của các doanh nghiệp...và thế là nội đô sẽ lại tiếp tục gánh thêm cả triệu người, lo cho họ ăn ỉa điện nước, đi lại, để xe, khám bệnh, học tập...trong tương lai.
 Quay đi quay lại, việc các ý tưởng thiếu i ốt của các cố vấn liên tục được bung ra để nhằm mục đích gì thì cả làng đều biết tỏng ngay lập tức.
 Chuyện vẽ dự án để có tiền tiêu là chuyện hàng ngày. Dự án thiết thực hay không, có ích cho Thủ đô hay không thì đúng ra phải được Dân biết, Dân bàn, Dân kiểm tra như khẩu hiệu các công bộc đọc hàng ngày. Nếu cứ nín lặng làm và khi Dân biết, Dân la lối quá phải dừng lại như mấy vụ lát đá Hồ gươm, xây cổng chào, xây khu để kỷ vật ngàn năm, TTTM chợ âm phủ, xây khách sạn trong công viên, Trụ sở ban quản lý Hồ gươm...thì e rằng uy tín của các cố vấn và các lãnh đạo Hà nội đã mất hết, mất sạch sành sanh trước Dân Thủ đô rồi đó.
 Tóm lại : ý tưởng trồng cây xanh để lấy bóng mát cho người tham gia giao thông khi dừng trước vạch đèn đỏ là một ý tưởng dở hơi biết bơi. Có thể trồng cây khắp phố phường nhưng trồng cây gì, trồng ở đâu, tiêu chuẩn kỹ thuật, mỹ thuật ra sao thì phải có cố vấn chuyên môn, chuyên gia về lĩnh vực này được Dân giao phó chứ không phải là mấy cái chậu cây đểu, sáng bê ra, tối bê vào mà giá cả triệu đô.
 Việc trồng cây xanh đã được Bác Hồ phát động từ thời Bác còn sống, lễ trồng cây là cho cả nước chứ không riêng gì cho một khu vực nào. Tiếc rằng ngày nay phong trào trồng cây vào dịp xuân về đã biến mất hầu hết trên cả nước, thậm chí rừng họ còn cho quách bọn nước lạ đến thuê giá gần như miến phí nữa là.
 Nghe ý tưởng của người ta bỗng nhớ bài " Bóng cây Kơ -nia" mà đọc ra thành " Bóng cây u ét đê". Xin lỗi nhạc sỹ sáng tác bài này nhé.

Tào lao với khoa học.

  Nghe báo chí đăng tin anh Nhân cùng hai thứ trưởng giáo dục đến thăm GS Châu dịp vừa rồi tại nhà riêng và ngỏ ý mời GS về làm việc mà anh em ban bè tôi hết sức ngạc nhiên.
  Ngạc nhiên vì trong lịch sử từ cổ chí kim đến nay, việc lãnh đạo nhà nước quan tâm đến các " mỏ chất sám" vẫn là chuyện tào lao. Vì  chưa tin là báo đăng thật nên tôi đã hỏi qua anh bạn từng học và được làm việc với anh Trung viện toán, năm ngoái anh cũng đã từng nhận giải sao vàng Đất việt. Vài thông tin có phần giải đáp được chuyện GS Châu sẽ đi đâu, về đâu, làm cho ai?
 Chuyện quê ta cử lãnh đạo đến thăm GS Châu và gia đình là có thật, mời về làm việc với mức lương 5,5 triệu là có thật, doanh nhân Đào Hồng Tuyển xin tặng một căn biệt thự ở Tuần châu thì không biết tin vào đâu vì mình đâu có chứng kiến để tin.
 Đơn cử như anh Trung ở viện toán chẳng hạn, lương đinh nhất hiện đang là cỡ 4,5 triệu, GS Châu đặc cách được trả 5,5 triệu là đã cao hơn anh Trung rồi trong khi trẻ hơn, cống hiến ít hơn...

 Nhưng sao Viện toán mà lại lương vậy nhỉ ?
 Tôi bỗng so sánh một kỹ sư điện kinh nghiệm 6 năm, được tôi giới thiệu sang phỏng vấn làm cho Vincom, sau khi đàm phán, thỏa thuận mức lương 30 triệu/ tháng thì kỹ sư lại thôi không nhận làm nữa vì lý do có vài chỗ khác làm tốt hơn, cơ chế tốt hơn, lương cũng same same. Hay một kỹ sư nhiệt thử việc cho công ty của nước ngoài tại Hà nội như cơ quan bạn tôi cũng đang là 600 USD/ tháng, thử việc xong anh ta lại bỏ vì đi làm cho công ty Tàu, bán hàng thiết bị được lương cứng 700 USD và cơ chế hoa hồng bán hàng là 15 % trên tổng doanh số bán được.
 Một ví dụ khác : một cháu gái nhà tôi mới học xong trung cấp dược, đi bán hàng cho công ty dược, lương cứng cũng đã được 8 triệu đồng chưa kể thưởng lãi doanh thu hàng tháng không dưới 2 triệu đồng. Thế thì thế nào nhỉ ?
 Đó chỉ là một vài so sánh nhỏ để thấy việc tính toán trả lương ở ta còn rất nhiều chuyện cần bàn. Nói thẳng ra là cơ chế lương và đầu tư của nhà nước như vậy đã giết chết các nhân tài, phá hoại nền khoa học nước nhà đến cốt  0.00.

 Chuyện lương thì chắc ai làm nhà nước hiện nay đều hiểu, đều biết. Bác sỹ sống bằng lương, nhà báo sống bằng lương, công chức sống bằng lương thì chỉ đủ tiền trả tiền điện và tiền nước, điện thoại. Với một ví dụ : 5,5 triệu cho một gia đình 4 người - 2 vợ chồng, 2 đứa con - không kể osin hay phải dành tiền hỗ trợ Ông Bà hay anh chị em trong gia đình. Vậy họ đang sống ra sao thì ai cũng biết.
 Hôm nay thì tôi biết chắc là GS Châu sẽ qua Mỹ làm việc kể từ ngày 1 tháng 9. Qua báo chí cho biết : anh cũng đã ngạc nhiên và thất vọng về môi trường làm việc nghiên cứu khoa học  ở ta nói chung, môi trường nghiên cứu toán học nói riêng : rất khó khăn.
 Tôi có chú em cùng tuổi GS Châu, chú em từng tốt nghiệp cử nhân toán năm 1994, về Hưng yên dạy được một kỳ thì phải chạy vì lương thấp quá, không đủ ăn. Chú quay lại Hà nội làm công nhân điện lạnh và đi học bằng 2 tại Bách khoa HN. Lúc bấy giờ lương công nhân điện lạnh cũng đã gấp 10 lần lương của một thày giáo cấp 3 dạy toán. Hiện nay chú em làm kỹ sư cơ điện cho một tập đoàn đầu tư xây dựng tại Hà nội với mức lương 1500 USD / tháng. Bằng cử nhân toán mất gần 5 năm học của chú đã phải xếp gọn vào ngăn bàn, có khi cũng chả dạy được mấy đứa con đang học cấp 2 bây giờ.
 Làm sao, làm thế nào để những nhân tài đất Việt có thể về nước làm việc, giúp quê hương nở mày nở mặt với năm châu về  thành tựu nghiên cứu toán, lý, kinh tế ...? câu hỏi này chắc không ai còn muốn hỏi.
  Hôm dự buổi trao giải sao vàng Đất Việt 2009, tôi thấy GS Phạm Văn Hiệu rất buồn vì lại không có giải nhất cho lĩnh vực công nghệ thông tin, giải nhì chỉ 30 triệu, anh nhận giải nói : ước ngày nào đó giải nhì là 1 tỷ hay vài tỷ thì chắc sẽ có nhiều nhân tài xuất hiện.
 Đối với nhiều nhân tài trên thế giới thì chuyện giải thưởng cả triệu đô đôi khi họ còn ...không thèm nhận, như mấy nhà toán học Nga đã từng không nhận giải trong mấy năm trước. Họ nghiên cứu vì họ là nhà khoa học, điều kiện vật chất đến đủ thì thôi, họ cống hiến cho nhân loại những thành công của họ - đó là lý tưởng của họ. Tôi nghĩ GS Châu cũng nghĩ như vậy,  môi trường làm việc quan trọng hơn chuyện lương bổng trước mắt.

  Nếu chỉ vì lương thì một vài trí thức khác cũng đâu về Việt nam để làm việc, như anh Bùi Kiến Thành, anh Quang A chẳng hạn.
 Còn như anh em bọn tôi thì rõ ràng cần lương cao, cần thể hiện mình trong một công ty nước ngoài, không quan hệ người nhà, không họ hàng lính sếp gì sất, có năng lực thì nhận lương cao, anh nào phọt phẹt chỉ nửa năm là mời đi nơi khác kiếm ăn. Khác với anh em làm nhà nước khá nhiều.

Tuần châu - sản phẩm của Doanh nhân đất Việt ?

 Lần đầu tiên cả nhà đi nghỉ cùng bà con cơ quan ở Tuần châu kể từ khi cái khu "giải trí Quốc tế " này xuất hiện.
 Thật kỳ thú lại đúng vào dịp có ...bão, cơn bão dự kiến sẽ có thể  tàn phá tất cả mấy tỉnh ven biển trong đó có Tuần châu, hú hòn hú vía nhưng cũng khoái vì mấy khi được cho các nhóc nhỏ biết thế nào là du lịch mạo hiểm.
 Vé cho mỗi nhà một phòng khu Vila là khoảng ngót trăm đô, có ăn sáng, có ăn tối tại Star Moning, có bể bơi nhỏ, có xe điện đưa đón từ vila đi ra khu lễ tân và chỗ ăn tối cách 500 m.

 Nếu không có cái phong cảnh trời cho Tuần châu thì chắc chắn không bao giờ khách tour này muốn quay lại cái trung tâm " giải trí Quốc tế " đó nữa. Kể sơ vài lý do như sau :
 Nhận phòng Vila 3012. Bệnh nghề nghiệp vì đã từng làm vài cái Hotel 5 sao ở Hà nội nên mang giấy ra check đủ thứ, ghi lại định bụng gửi cho lễ tân nếu thấy các em có thái độ cầu thị :
 - Bước vào phòng : mở cửa chính thì khóa bị hỏng tay nắm, phải mở mạnh bằng chìa mới vào được.
- Mùi khai nồng nặc như có cái vại nước đái ngay trong phòng - nguyên nhân : ga thoát nước ngăn mùi bị khô nên không chặn mùi được, quạt thông gió thì tắt.
- Tay nắm cửa sổ thì bị gãy một bên.
- Bộ Bedsig đầu giường thì hỏng gần hết nút ấn cho các thiết bị : đèn, ti vi...nhìn rõ bẩn vì trầy xước như thứ đồ cũ ngoài chợ giời Hà nội.
- Không có ổ cắm cho sạc pin tại bàn để đồ, trang điểm, tìm mãi mới thấy dùng chung cho cái đèn cây ở góc phòng.
 - Giời ạ ! họ dùng điều hòa hai cục của LG, chạy y như cái máy sát gạo ở chỗ cầu Bươu vậy.
 - Lan can xung quanh nhà toàn bằng gỗ tạp, sơn giả sắt, vài khu đã bị mục gãy. Bảo Vợ nằm sang bên phía giường xa cái cửa sổ, tránh cái lan can tầng trên của Vila phía sau bỗng dưng nó sập thì không bị văng vào cửa sổ kính, gây thương tích.

 Đó là cảm giác thất vọng vô bờ cho cái vila ngót trăm đô một phòng.

    Tối, xe điện đưa đi ăn tại StarMoning : cả đám chục người chui vào hai cái thang máy để lên tầng 8 ăn thì hự ! thang kẹt và đứng im cả hai cái. Lễ tân bảo : mời khách đi bộ lên tầng 2, sảnh bên cạnh có một thang dùng cho khách và chuyển hàng !
 Hóa ra các thang máy là đồ Tàu, do ta sản xuất cabin và lắp đặt nên nhìn lởm nhất ...quả đất. Loại thang này kể cả nhà nghỉ ở Thủ đô cũng không thèm lắp. Thế mới biết tỉnh lẻ nó có trình độ khoa học ăn chơi đến đâu. Đâu phải có tiền là sành điệu, sành điệu là ở cái chỗ biết tiêu tiền cơ các bác ạ.

 Cả đám thực khách đều chê đồ ăn : tôm nát bét và có vẻ nằm kho lạnh cả tuần trước, hải sản tươi thì đâu hết cả mà lại thấy cá rô phi, trứng tráng ?

 Sáng sau dậy đi ăn sáng,  khách lặng lẽ quan sát ( lại do bệnh nghề nghiệp ) :
 - Gỗ ốp vách ngay sau tấm ảnh chụp cả vài chục hoa hậu dạo trước đã bị mục bởi ...mối mọt.
- Điều hòa catsset ngay sảnh chính chỗ bà con ngồi nghỉ lại được gia chủ dùng của REETECH - loại của Tàu sản xuất dán nhãn hàng Việt, bẩn bám đen chỗ miệng cấp gió, cửa hồi gió đen kịt bụi.

 Chỉ có biển và gió mới có đủ sức níu kéo du khách ở lại thêm ngày nữa.
 Nhưng lại lo lắng tràn về khi bão ập đến.
  Cây phi lao to bằng cả một người ôm gãy gục, gác vào mái nhà nơi phòng của vila mình ở, hú vía. Ngói bay như lá cây, lan can gỗ gãy và rơi hàng loạt. Cánh cửa đập đùng khắp các vila bên cạnh, một tí mình lại đem máy ảnh ra để cố gắng ghi lại thật nhiều cái khoảnh khắc khi bão biển này.
 Gió to, mưa lớn đến tận 6 giờ tối ngày chủ nhật, mọi người gọi nhau xem có ai bị sao không. Thật mừng vì tất cả chui vào nhà và nằm im trong chăn nên bình an. Ra ngoài khi trời đã ngớt mưa gió, cảnh tượng thật hãi hùng, như một  trận địa với lá cây, cành cây gãy, ngói bay la liệt, lan can các vila gãy gục khắp nơi. Biển vẫn mù mịt không nhìn thấy gì ngoài tiếng gió hú, mưa còn rơi ướt áo.

 Thợ leo lên nóc nhà để lợp lại mái ngói.

Cây đổ gãy cả cột bê tông, lan can gỗ.

 Sáng hôm sau dậy đi ăn sáng đã thấy chủ khu này cho các anh em thợ trèo lên mái các nhà để lợp lại ngói, thu dọn chiến trường. Mọi người bảo nhau thôi về luôn sau khi ăn sáng, trả phòng cho dù chưa hết thời hạn.
 Khách đem máy ảnh ra lưu tất cả quang cảnh sau bão, định để sau khi về Thủ đô sẽ giới thiệu với bạn bè về một chuyến đi bão táp, đến một vùng không ít thú vị do doanh nhân Việt xây dựng.

Cây đổ đúng phòng cả nhà mình ở, may mà chỉ đổ mấy cái đầu cột xây, hỏng lan can.

 Trên đường về, mấy anh em cứ bàn luận xôn xao : chả nhẽ người Việt ta chả làm nổi ngôi nhà ra hồn, kể cả đã có tiền trong tay ?
 Tuần châu - giải trí quốc tế - mà còn như vậy thì giải trí nội địa ra sao đây ?
 Chả nhẽ sản phẩm của người  Việt chỉ đến tầm như vậy ? chả nhẽ...

 Rồi tất cả lại bảo : thôi thì người làm sao của chiêm bao làm vậy. Và chắc chắn chả bao giờ đi đến đó lần thứ 2.